اگر برایتان سوال است که آیا دیسک کمر خوب می شود، باید گفت که راه‌های مختلفی برای درمان این بیماری وجود دارد. یکی از این راه‌ها که عوارض بسیار کم‌تری از خود به جای می‌گذارد، جراحی میکروسکوپی دیسک کمر است. این روش از جراحی که به تازگی و با پیشرفت تکنولوژی امکان‌پذیر شده است، بهبودی سریع‌تر و عوارض کمتر را به همراه دارد. در این مقاله به بررسی جراحی میکروسکوپی دیسک کمر پرداخته‌ایم.
اگر به بیماری‌های مختلف ستون فقرات دچار شده‌اید، باید به یک متخصص و جراح ستون فقرات حاذق مراجعه کنید. دکتر محمود یزدان پناهی از بهترین متخصصان ستون فقرات در کشور است که با تیمی متشکل از پزشکان حرفه‌ای، بهترین درمان‌ها و جراحی‌ها را به بیماران خود ارائه می‌دهد. برای دریافت اطلاعات بیش‌تر، به پیج اینستاگرام دکتر یزدان پناهی سر بزنید.
جراحی میکروسکوپی دیسک کمر چگونه است؟
جراحی میکروسکوپی دیسک کمر که با نام میکرو دیسککتومی نیز شناخته میشود، یک روش جراحی کم تهاجمی است که برای درمان برخی از بیماری‌های ستون فقرات مانند دیسک کمر انجام میشود. میکرودیسککتومی یک تکنیک جراحی پیشرفته است که پزشک در طول آن از ابزارهای تخصصی و یک میکروسکوپ پرقدرت استفاده می‌کند. این جراحی امکان تجسم دقیق و حذف دقیق مواد مشکل‌ساز دیسک را فراهم می‌کند.
از نظر پزشکی، دیسک‌های کمر ساختارهای بالشتکی هستند که بین هر مهره در کمر قرار دارند. این دیسک‌ها از یک لایه بیرونی سخت به نام حلقه فیبروزوس و یک مرکز ژل مانند به نام هسته پالپوس تشکیل شده‌اند. هنگامی که دیسک دچار فتق یا برآمدگی میشود، می‌تواند به اعصاب مجاور برخورد کرده و باعث درد، بی‌حسی یا ضعف در ناحیه کمر، باسن و پاها شود.
در حین جراحی میکروسکوپی دیسک کمر، بیمار تحت بیهوشی عمومی قرار می‌گیرد و اطمینان حاصل میشود که در طول عمل بیهوش و بدون درد است. جراح یک برش بسیار کوچک در پشت، معمولا کمتر از یک اینچ، مستقیما روی دیسک آسیب‌دیده ایجاد می‌کند.
سپس یک لوله از طریق این برش وارد میشود، به آرامی عضلات را کنار می‌زند و یک مسیر باریک برای رسیدن به دیسک آسیب دیده ایجاد می‌کند. جراح از یک میکروسکوپ جراحی برای مشاهده واضح ستون فقرات کمری و تشخیص فتق یا بیرون‌زدگی دیسک استفاده می‌کند.
جراح با استفاده از ابزارهای میکروسرجری، بخشی از فتق دیسک را که ریشه عصب را فشرده می‌کند، با دقت برمی‌دارد. این فرآیند با هدف کاهش فشار روی عصب و کاهش علائم مرتبط است.
پس از برداشتن مواد مشکل‌ساز دیسک، جراح ممکن است در صورت لزوم اقدامات دیگری مانند رفع فشار ریشه عصبی یا تثبیت ستون فقرات را انجام دهد. با این حال، این روش‌های اضافی ممکن است با توجه به شرایط هر فرد متفاوت باشند.
هنگامی که مواد دیسک مورد نظر با موفقیت برداشته شد، جراح ممکن است منطقه را بیش‌تر کاوش کند تا مطمئن شود که ساختارهای آسیب‌دیده دیگری باقی نمی‌ماند. هر گونه مشکل اضافی، مانند خار استخوان یا تکه‌های استخوان، ممکن است در طول این عمل برطرف شود.
پس از جراحی، محل برش بسته میشود و بیمار بستری میشود تا دوره نقاهت لازم پس از جراحی میکروسکوپی دیسک کمر را بگذراند. این جراحی معمولا در مقایسه با جراحی سنتی باز کمر، درد کمتر پس از عمل، جای زخم کمتر، اقامت کوتاه‌تر در بیمارستان و بهبودی سریع‌تر را ممکن می‌سازد.
در این روش از جراحی ممکن است بیمار همان روز جراحی از بیمارستان مرخص شود و بتواند فعالیت‌های عادی و کم‌خطر روزانه خود را از سر گیرد. احتمال بستری شدن کوتاه‌مدت در بیمارستان نیز وجود دارد اما در حالت کلی زمان بستری شدن بسیار کمتر از جراحی‌های سنتی است.
البته باید بدانید که جراحی میکروسکوپی دیسک کمر برای همه موارد دیسک کمر مناسب نیست. تصمیم برای انجام این روش پس از ارزیابی کامل توسط متخصص گرفته میشود که به شدت بیماری، سابقه پزشکی بیمار و سایر عوامل بستگی دارد.
چه زمانی جراحی میکروسکوپی دیسک کمر انجام می شود؟
انجام جراحی میکروسکوپی دیسک کمر به عوامل متعددی بستگی دارد. در ادامه برخی از این علائم را بررسی کرده‌ایم:
- شدت علائم: معمولا زمانی که درمان‌های کم‌تهاجم مانند دارو درمانی، فیزیوتراپی و استراحت به اندازه کافی علائم را تسکین نداده‌اند، میکروجراحی توصیه میشود. اگر فرد به دلیل فتق یا بیرون‌زدگی دیسک، علائم دیسک کمر مانند درد کمر و لگن مداوم و شدید، رگ به رگ شدن کمر و گرفتگی عضلات کمر به شکل مداوم، ضعف، بی‌حسی یا مشکل در انجام فعالیت‌های روزانه داشته باشد، ممکن است جراحی میکروسکوپی در نظر گرفته شود.
اگر درد به نواحی دیگر انتقال پیدا کرده باشد و فرد دارای دیسک کمر و درد پای چپ یا بخش‌های دیگر باشد، این جراحی گزینه مناسبی است. با این حال برای علائم دیسک کمر خفیف، گزینه‌های درمانی غیرجراحی و کم‌خطرتر در نظر گرفته می‌شوند. - آزمایش‌های تشخیصی و تصویربرداری: پزشکان معمولا آزمایش‌های مختلف مانند ام آر آی دیسک کمر یا سی‌تی اسکن را برای تایید وجود فتق دیسک و ارزیابی اندازه، محل و تاثیر آن بر ساختارهای اطراف تجویز می‌کنند. این تصویربرداری‌ها به پزشک کمک می‌کنند تا تشخیص دهد که آیا جراحی میکروسکوپی مناسب‌ترین گزینه درمانی است یا خیر.
- درمان‌های غیرجراحی ناموفق: اگر بیمار دوره‌ای از درمان‌های محافظه‌کارانه مانند فیزیوتراپی، آب درمانی دیسک کمر، مدیریت درد، ورزش برای دیسک کمر و دارو درمانی را برای مدت زمان مناسب و بدون بهبود قابل توجهی گذرانده باشد، ممکن است پزشک جراحی میکروسکوپی را به عنوان مرحله بعدی در نظر بگیرد. این درمان‌ها ممکن است برای شرایطی مانند سرخوردگی دیسک کمر یا ساییدگی مهره کمر مناسب نباشند؛ به همین دلیل جراحی ستون فقرات یک گزینه احتمالی در این شرایط است.
- محدودیت‌های عملکردی: اگر فتق دیسک به طور قابل توجهی توانایی فرد را برای انجام فعالیت‌های روزانه، کار را از بین ببرد و کیفیت زندگی‌اش را مختل کند، ممکن است برای کاهش علائم و بازیابی عملکرد، جراحی میکروسکوپی دیسک کمر توصیه شود.
- نقایص عصبی: در مواردی که علائم نقایص عصبی مانند ضعف عضلانی، از دست دادن حس، یا مشکل در کنترل عملکرد روده یا مثانه وجود دارد، ممکن است برای جلوگیری از آسیب بیش‌تر و حفظ یکپارچگی عصبی، میکروسرجری فوری ضروری باشد.
در نهایت زمان مناسب برای میکروسرجری دیسک کمر با ارزیابی کامل توسط پزشک متخصص تعیین میشود. پزشک علائم فرد، نتایج تصویربرداری و تاثیر درمان‌های دیگر بر این بیماری را در نظر گرفته و بر این اساس تصمیم‌گیری می‌کند.
جراحی میکروسکوپی دیسک کمر چه مزایایی دارد؟
جراحی میکروسکوپی دیسک کمر در مقایسه با جراحی باز سنتی مزایای متعددی دارد. در ادامه برخی از مزایای کلیدی این جراحی ذکر شده است:
- روش کم تهاجمی: میکروسرجری یک روش کم‌تهاجمی است که شامل ایجاد برش کوچک‌تر در مقایسه با جراحی باز است. این عامل منجر به وارد شدن آسیب کم‌تری به عضلات، بافت‌ها و اعصاب اطراف میشود. در نتیجه، بیماران معمولا درد و ناراحتی کم‌تری را بعد از عمل تجربه می‌کنند.
- کاهش جای زخم: برش کوچک‌تر در میکروسرجری منجر به ایجاد حداقل جای زخم میشود. در مقایسه با جراحی باز، که اغلب به برش بزرگ‌تری نیاز دارد، جراحی میکروسکوپی زخم کوچک‌تری را برای بیماران ایجاد می‌کند.
- بهبودی سریع‌تر: با توجه به کاهش تروما و کم‌ترین اختلال در بافت‌ها، این روش جراحی عموما به بهبود سریع‌تر نسبت به جراحی باز منجر میشود. بیماران اقامت کوتاه‌تر در بیمارستان و بازگشت سریع‌تر به فعالیت‌ها و کار روزانه خود را تجربه می‌کنند.
- عوارض کمتر: میکروسرجری در مقایسه با جراحی باز سنتی با خطر کمتر عوارض همراه است. تجسم دقیق و ابزارهای تخصصی مورد استفاده در میکروسرجری امکان حذف هدف‌مند مواد فتق دیسک را فراهم می‌کند و در عین حال خطر آسیب به ساختارهای مجاور را به حداقل می‌رساند.
- حفظ پایداری ستون فقرات: میکروجراحی به جراح این امکان را می‌دهد که به طور خاص مواد فتق یا بیرون‌زده دیسک را هدف قرار داده و خارج کند؛ بدون اینکه ثبات ستون فقرات به خطر بیفتد. این حفظ ثبات احتمال مشکلات بعدی مانند نیاز به جراحی فیوژن ستون فقرات را کاهش می‌دهد.
- تسکین موثر علائم: نشان داده شده است که جراحی میکروسکوپی دیسک کمر به طور موثر علائم مرتبط با فتق دیسک مانند کمر درد، پا درد، بی‌حسی و ضعف عضلانی را تسکین می‌دهد. این روش از جراحی با از بین بردن منبع فشرده‌سازی ریشه‌های عصبی، به بازیابی عملکرد طبیعی بدن و کاهش درد اندام‌ها کمک می‌کند.
| پیشنهاد مطالعه: خطرناک ترین دیسک کمر |
عوارض جراحی میکروسکوپی دیسک کمر
اگرچه جراحی میکروسکوپی دیسک کمر به طور کلی ایمن در نظر گرفته میشود و در مقایسه با جراحی باز سنتی از عوارض جانبی کم‌تری برخوردار است، اما آگاهی از عوارض احتمالی مهم است. در ادامه برخی از عوارض احتمالی این جراحی را ذکر کرده‌ایم:
- عفونت: مانند هر عمل جراحی، خطر عفونت وجود دارد. با این حال، این خطر به طور کلی و به دلیل کوچک بودن جای زخم کم است. قبل و بعد از جراحی به بیماران آنتی بیوتیک داده میشود تا احتمال عفونت به حداقل برسد.
- آسیب عصبی: در حالی که هدف میکروسرجری به حداقل رساندن آسیب عصبی است، اما خطر کمی هم برای بروز این عارضه وجود دارد. در موارد نادر، اعصاب مجاور ممکن است به طور ناخواسته آسیب ببینند که منجر به ضعف یا تغییر در حس به شکل موقت یا دائمی میشود. خطر آسیب عصبی در میکروسرجری در مقایسه با جراحی باز بسیار کمتر است.
- پارگی دورال: در حین جراحی، احتمال پارگی ناخواسته پوشش محافظ نخاع و ریشه‌های عصبی وجود دارد. اگر این اتفاق بیفتد، نشت مایع مغزی نخاعی رخ می‌دهد که ممکن است به جراحی اضافی برای ترمیم نیاز داشته باشد. خوشبختانه، پارگی‌های دورال عوارض بسیار نادری هستند.
- فتق مکرر دیسک: در برخی موارد ممکن است فتق دیسک مکرر حتی پس از انجام موفقیت‌آمیز جراحی میکروسکوپی دیسک کمر رخ دهد. اگر بخش کوچکی از مواد دیسک به طور کامل برداشته نشده باشند یا اگر دیسک دیگری به مرور زمان دچار فتق شود، این عارضه رخ می‌دهد.
- واکنش‌های آلرژیک: اگرچه نادر است، اما واکنش‌های آلرژیک به مواد بیهوشی، مواد جراحی یا داروها ممکن است در حین جراحی میکروسکوپی رخ دهد.
- خونریزی و هماتوم: مانند هر عمل جراحی دیگری، خطر خونریزی وجود دارد. خونریزی بیش از حد ممکن است منجر به تشکیل هماتوم شود. با این حال به دلیل کوچک بودن جای زخم، احتمال بروز خونریزی به شدت پایین است.
مراقبت بعد از جراحی میکروسکوپی دیسک کمر
- توصیه‌های پزشک خود را دنبال کنید: بسیار مهم است که دستورالعمل‌های پس از عمل ارائه شده توسط جراح و تیم پزشکی خود را به دقت دنبال کنید. پزشکانتان راهنمایی‌های مناسب با شرایط شما را ارائه خواهند داد که دوره نقاهت را کوتاه‌تر و آسان‌تر می‌کنند.
- درد را مدیریت کنید: ممکن است پس از جراحی درد و ناراحتی مختلفی را تجربه کنید. برای کمک به کنترل درد، داروهای مسکن تجویز شده را طبق دستور جراح خود مصرف کنید. اگر در مورد دارو نگرانی‌هایی دارید یا عوارض جانبی آن را تجربه می‌کنید، فورا به پزشک خود مراجعه کنید.
- استراحت و فعالیت محدود: استراحت کافی برای بهبودی مهم است. جراح تجویز خواهد کرد که چه‌قدر به استراحت نیاز دارید و چه زمانی می‌توانید فعالیت خود را به تدریج افزایش دهید. به طور معمول توصیه میشود از بلند کردن اجسام سنگین، خم شدن یا چرخش زیاد و انجام کارهایی که برای دیسک کمر ضرر دارد، برای مدت معینی پس از جراحی خودداری کنید.
- مراقبت از برش: محل برش را تمیز و خشک نگه دارید تا از عفونت جلوگیری شود. دستورالعمل‌های ارائه شده توسط جراح خود را در مورد مراقبت از زخم، از جمله استفاده از بانداژ یا پانسمان، دنبال کنید. هر گونه علائم عفونت، مانند افزایش قرمزی، تورم و تب را فورا به پزشک خود گزارش دهید.
- فیزیوتراپی و توان‌بخشی: ممکن است فیزیوتراپی به عنوان بخشی از برنامه بهبودی شما توصیه شود. یک فیزیوتراپیست شما را از طریق تمرینات و حرکات مختلف راهنمایی می‌کند تا به بازیابی قدرت، انعطاف‌پذیری و تحرک شما کمک کند.
- قرارهای بعدی: طبق برنامه در تمام قرارهای بعدی با جراح خود شرکت کنید. این بازدیدها برای نظارت بر پیشرفت شما، رسیدگی به هر گونه نگرانی و تنظیم برنامه درمانی در صورت لزوم مهم هستند.
- بازگشت تدریجی به فعالیت‌های عادی: طبق توصیه جراح و فیزیوتراپیست، به آرامی فعالیت‌های معمول روزانه خود از جمله کار، ورزش و سرگرمی‌های مختلف را از سر بگیرید.
- سبک زندگی سالم را حفظ کنید: از یک رژیم غذایی متعادل پیروی کنید، به اندازه کافی هیدراته بمانید و از سیگار کشیدن یا مصرف بیش از حد الکل خودداری کنید.
