دیسک کمر یکی از مشکلات رایج ستون فقرات است. بین هر دو مهره در ستون فقرات یک دیسک قرار گرفته که فشار وارد بر ستون فقرات را کنترل می‌کند؛ اما گاهی به دلایل مختلف از جمله تصادف، آسیب ورزشی، افزایش سن یا فشار کار ممکن است دیسک‌ها دچار صدمه و آسیب شوند. این می‌تواند با دردناکی و ناراحتی و حتی ضعف در اندام‌های پایینی بدن مانند پاها همراه باشد.
اما خطرناکترین دیسک کمر چیست و چه علائمی دارد؟ آیا درمانی برای این نوع دیسک وجود دارد؟ دیسک‌های بین مهره‌ای که در قسمت تحتانی کمر قرار دارند، بیشتر در معرض آسیب هستند؛ زیرا وزن کل قسمت بالایی بدن را تحمل می‌کنند؛ بنابراین هرگونه پارگی و بیرون زدگی در این قسمت می‌تواند تهدید جدی برای سلامتی فرد باشد.
در واقع خطرناکترین دیسک کمر نوعی است که در آن بر اثر فتق دیسک فشار زیادی روی اعصاب وارد شود و این باعث ضعف و بی حسی شدید در پاها، اختلال در کنترل ادرار و بی اختیاری مدفوع شود. عوارض جدی‌تر شامل سندروم کودا اکواینا یا سندروم دم اسبی است. این یک بیماری حسی حرکتی است که به علت فشرده شدن ریشه‌های عصبی انتهای نخاع باعث بی‌حسی حرکت اندام تحتانی و لگن شده و عملکرد روده و مثانه را به شدت تحت تاثیر قرار می‌دهد؛ این نوع دیسک در صورت عدم رسیدگی باعث آسیب عصبی و فلج شدن پاها خواهد شد. برای جلوگیری از چنین خطراتی مداخله سریع پزشکی لازم است. در اکثر موارد جراحی دیسک کمر می‌تواند به کنترل شرایط و بهبود وضعیت سلامتی فرد کمک کند.
در این مقاله ما در مورد علائم خطرناکترین دیسک کمر، عوارض و روش‌های درمان آن با شما صحبت خواهیم کرد. پس برای کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه به خواندن ادامه دهید.
خطرناکترین نوع دیسک کمر کدام است؟
همه انواع بیماری‌های دیسک کمر به طور بالقوه می‌توانند خطرناک باشند و باعث درد و ناتوانی قابل توجهی شوند. با این حال، برخی از انواع دیسک کمر ممکن است شدیدتر از سایر بیماری‌ها باشند. به عنوان مثال، فتق دیسک با فشرده‌سازی نخاع یا ریشه‌های عصبی می‌تواند باعث درد شدید، ضعف و بی‌حسی در ناحیه آسیب دیده شود. علاوه بر این، وضعیتی به نام سندرم دم اسب که به دلیل فشرده شدن شدید ریشه‌های عصبی در پایه نخاع ایجاد میشود، می‌تواند باعث اختلال در عملکرد روده و مثانه و همچنین ضعف و بی‌حسی در پاها شود. این شرایط نیاز به مراقبت و درمان فوری پزشکی دارند.
در ادامه برخی از خطرناک ترین دیسک کمر را شرح داده‌ایم:
- فتق دیسک: فتق دیسک زمانی رخ می‌دهد که لایه بیرونی دیسک پاره شده و اجازه می‌دهد تا مواد ژل مانند داخلی به بیرون نشت کند. این عارضه می‌تواند به اعصاب مجاور فشار وارد کرده و باعث درد، بی حسی و ضعف در ناحیه آسیب دیده شود. فتق دیسک می‌تواند به طور ناگهانی به دلیل آسیب یا به تدریج در طول زمان به دلیل ساییدگی و پارگی رخ دهد.
- بیماری دژنراتیو دیسک: بیماری دژنراتیو دیسک یکی از خطرناک ترین دیسک کمر بوده و وضعیتی است که در آن دیسک‌های ستون فقرات به تدریج شکسته می‌شوند و توانایی خود را برای محافظت از مهره‌ها از دست می‌دهند. این بیماری می‌تواند باعث درد کمر و لگن و همچنین بی حسی و سوزن سوزن شدن در پاها شود.
- تنگی کانال نخاعی: تنگی کانال نخاعی، باریک شدن کانال نخاعی است که می‌تواند به نخاع و اعصاب فشار وارد کند. این می‌تواند باعث درد، بی حسی و ضعف در ناحیه کمر، باسن، پاها و پاها شود. تنگی ستون فقرات می تواند ناشی از فتق دیسک، خار استخوان یا سایر شرایط باشد.
- اسپوندیلولیستزیس: اسپوندیلولیستزیس وضعیتی است که در آن یک مهره از جای خود خارج شده و روی مهره زیر آن می‌لغزد. این موضوع می‌تواند باعث دیسک کمر و درد پاها و بی‌حسی کمر به پایین شود. اسپوندیلولیستزیس می‌تواند ناشی از فتق دیسک، بیماری دژنراتیو دیسک یا شرایط دیگر باشد.
- رادیکولوپاتی: رادیکولوپاتی وضعیتی است که در آن یک ریشه عصبی در ستون فقرات فشرده یا تحریک شده است. این می‌تواند باعث درد، بی حسی و ضعف در ناحیه ای از بدن شود که عصب به آن متصل است. رادیکولوپاتی می‌تواند ناشی از فتق دیسک، تنگی نخاع یا سایر بیماری‌ها باشد. این عارضه یکی از علائم خطرناک ترین دیسک کمر است که می‌تواند باعث درد در هر نقطه‌ای از بدن شود.
|
پیشنهاد مطالعه: آیا دیسک کمر خوب می شود؟ |
علائم خطرناکترین دیسک کمر
افرادی که از فتق دیسک کمر رنج می‌برند ممکن است ترکیبی از دردهای کمر و پا، بی‌حسی، گزگز یا ضعف در امتداد اعصاب را تجربه کنند. اکثر افراد در اولین مراحل دیسک از کمردرد شدید همراه با گرفتگی عضلانی شکایت دارند. اما این علائم می‌توانند نشانه کشیده شدن عضلات باشند؛ بنابراین تشخیص پارگی دیسک کمر دشوار خواهد شد.
اما اگر بعد از گذشت چند روز احساس درد به احساس سوزن سوزن شدن از لگن تا ساق و پایین پا تبدیل شود، عصب سیاتیک در آن ناحیه تحت تاثیر قرار گرفته است. این می‌تواند با اختلالات حسی یا ضعف عضلانی شدید همراه باشد؛ در نهایت ماهیچه‌هایی که توسط عصب کنترل می‌شوند به مرور ضعیف خواهند شد؛ زیرا سیگنال‌های طبیعی از مغز و نخاع را دریافت نمی‌کنند. حتی ممکن است عضلات دچار آتروفی شوند و دردهای غیرقابل تحملی را به همراه داشته باشند. همه این موارد می‌توانند نشانه پارگی دیسک باشند. خطرناکترین دیسک کمر با فشرده کردن اعصابی که از قسمت باعث میشود تا عملکرد مثانه و روده از کنترل خارج شود در این صورت فرد علائم زیر را تجربه خواهد کرد:
- ناتوانی در کنترل عملکرد ادرار یا مدفوع
- بی حسی در اطراف راست روده، باسن و ناحیه تناسلی
- فلج شدید عضلانی
| این مطلب را از دست ندهید: علائم دیسک کمر خفیف |
عوارض خطرناک ترین دیسک کمر
- صدمات وارد شده به دیسک کمر می‌تواند جزئی یا شدید باشد. دیسک کمر تشکیل شده می‌تواند با طیف وسیعی از علائم زیر همراه باشد:
- کمردرد متناوب و مداوم
- درد در لگن و پاها حتی هنگام استراحت
- اسپاسم و انقباض عضلانی شدید کمر
- التهاب عصب سیاتیک
- ضعف بی‌حسیه عضلانی در پاها
- گزگز باسن تا پشت زانو
- درد هنگام نشستن و برخاستن
- احساس خشکی کمر و با هنگام بیدار شدن از خواب
- محدود شدن دامنه حرکتی
- عدم کاهش درد حتی با مصرف داروها و مسکن‌ها
درمان دیسک کمر شدید
درمان دیسک کمر شامل معاینه‌های مختلف و تصویربرداری‌های متعدد مانند ام آر آی دیسک کمر و گاهی اوقات جراحی ستون فقرات است. همچنین باید از انجام کارهایی که برای دیسک کمر ضرر دارد، پرهیز کنید تا کم‌ترین فشار به دیسک‌ها وارد شود. در ادامه برخی از روش‌های درمان خطرناک ترین دیسک کمر را شرح داده‌ایم:
- داروها: داروهای ضد التهابی می‌توانند به تسکین درد و التهاب مرتبط با دیسک کمر کمک کنند. در برخی موارد، شل‌کننده‌های عضلانی یا استروئیدهای خوراکی ممکن است برای کاهش اسپاسم عضلانی و التهاب تجویز شوند. در موارد شدید، ممکن است از مسکن‌های بسیار قوی برای مدیریت کوتاه‌مدت درد استفاده شود، اما به دلیل خطر وابستگی و عوارض جانبی باید احتیاط کرد.
- فیزیوتراپی: یک برنامه فیزیوتراپی ساختاریافته می‌تواند برای تقویت کمر، بهبود انعطاف‌پذیری و ارتقای وضعیت بدنی و مکانیک بدن مفید باشد. فیزیوتراپیست‌ها ممکن است از تکنیک‌های مختلفی از جمله ورزش برای دیسک کمر، کشش، درمان دستی و روش‌هایی مانند گرما یا استفاده از یخ استفاده کنند.
- تزریق استروئید اپیدورال: تزریق کورتیکواستروئیدها در فضای اپیدورال، نزدیک ریشه‌های عصبی آسیب‌دیده، می‌تواند به تسکین التهاب و کاهش درد کمک کند. این درمان معمولا زمانی استفاده میشود که اقدامات عادی تسکین کافی را ارائه نکرده باشند.
- جراحی: در موارد شدید که درمان‌های دیگر نمی‌توانند درد را تسکین دهند یا نقایص عصبی قابل توجهی وجود دارد، ممکن است جراحی در نظر گرفته شود. روش جراحی خاص به وضعیت فرد بستگی دارد، اما می‌تواند شامل دیسککتومی (برداشتن قسمت یا تمام دیسک آسیب‌دیده)، فیوژن ستون فقرات (به هم پیوستن دو مهره به هم)، یا جایگزینی مصنوعی دیسک باشد.
- اصلاح سبک زندگی: ایجاد تغییرات خاص در سبک زندگی می‌تواند به مدیریت بیماری دیسک کمر کمک کند. اینها شامل حفظ وزن سالم، حفظ مکانیک مناسب بدن در طول روز، اجتناب از فعالیت‌هایی که علائم را تشدید می‌کنند، و گنجاندن ورزش منظم و حرکات کششی در برنامه‌های روزانه‌تان است.
- وسایل کمکی: در برخی موارد، استفاده از وسایل کمکی مانند بریس یا کمربندهای پشتی برای ایجاد ثبات بیشتر و کاهش فشار روی دیسک‌های ستون فقرات توصیه میشود.
نحوه تشخیص خطرناکترین دیسک کمر
اولین گام برای تشخیص خطرناکترین دیسک کمر مراجعه به پزشک است. پزشک پس از بررسی پرونده و سابقه بیماری در مورد علائم شما صحبت می‌کند و از شما می‌خواهد تا میزان درد و محل دقیق درد را مشخص کنید. اما تشخیص دقیق خطرناکترین دیسک کمر به صورت زیر خواهد بود:
معاینه فیزیکی
در معاینه فیزیکی پزشک با خم و راست کردن عضلات پا، مشکلات عصبی و ضعف ماهیچه‌های پا را بررسی و ارزیابی می‌کند. همچنین از بیمار خواسته میشود تا به جلو و عقب خم شود. بیمار باید به پشت دراز بکشد و پا را در زاویه ۳۰ تا ۷۰ درجه بالا ببرد. اگر هنگام حرکت پا در این زاویه درد احساس شود، احتمال فتق دیسک وجود دارد.
آزمایشات تصویر برداری
بعد از اطمینان از فتق دیسک پزشک از طریق تست‌های تصویربرداری مانند اسکن ام آر آی (MRI) منبع دقیق رد و آسیب ستون فقرات را شناسایی می‌کند. سی تی اسکن، الکترومیوگرافی (EMG)، تصویربرداری با اشعه ایکس و میلوگرام از دیگر روش‌های تشخیصی دیسک کمر هستند.
داروهای مناسب برای کنترل درد دیسک کمر
بعد از تشخیص دقیق علت دیسک کمر اولین اقدام برای کنترل دیسک تجویز دارو و فیزیوتراپی است. داروهای مناسب برای کنترل درد دیسک کمر به شرح زیر هستند:
مسکن های بدون نسخه
اگر درد کمر متوسط یا خفیف باشد، از داروهای مسکن بدون نسخه مانند استامینوفن، ایبوپروفن یا ناپروکسن استفاده میشود. داروهای OTC را بیش از 10 روز بدون مشورت با پزشک خود استفاده نکنید. مصرف زیاد داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی ( NSAIDs ) می توانند خطر ابتلا به مشکلات قلبی یا خونریزی را افزایش دهند.
شل کننده های عضلانی
پزشک ممکن است شل کننده های عضلانی را برای کاهش اسپاسم عضلانی کمر تجویز کند . داروهای این دسته عبارتند از:
- کاریزوپرودول (رلا، سوما)
- سیکلوبنزاپرین (Amrix، Flexeril)
- متاکسالون (اسکل اکسین)
- متوکاربامول (روباکسین)
- اورفنادرین (دیسیبل، نورفلکس)
- تیزانیدین (Zanaflex)
- با این حال، شل کننده های عضلانی کارایی محدودی در درمان خطرناکترین دیسک کمر دارند.
- داروی درد عصبی برای فتق دیسک
- این داروها روی تکانه های عصبی برای کاهش درد عمل می کنند. داروهای این دسته عبارتند از:
- دولوکستین (Cymbalta)
- گاباپنتین (Horizant، Neurontin)
- پرگابالین (Lyrica)
- ونلافاکسین (Effexor XR)
نکته مهم : هر نوع درمان دارویی باید زیر نظر پزشک متخصص انجام شود. هر دارویی ممکن است با توجه به سلامتی فرد خطرات و عوارضی به همراه داشته باشد؛ بنابراین قبل از هر اقدام با پزشک خود مشورت نمایید.
اثرات جراحی بر دیسک کمر خطرناک چگونه است؟
در اکثر موارد درمان‌های غیر جراحی برای خطرناکترین دیسک کمر کارایی ندارند؛ به همین دلیل پزشکان گزینه جراحی را برای بیمار در نظر می‌گیرند. یکی از روش‌های معمول برای درمان دیسک کمر خطرناک میکرو دیسککتومی است. در این روش جراح با اجاره یک برشی کوچک در کمر، بخش جزئی یا همه دیسک آسیب دیده را جدا می‌کند؛ تا فشار روی اعصاب کاهش پیدا کند. جراحی برای دیسک کمر خطرناک به روش‌های مختلف دیگری مانند دیسککتومی، لامینکتومی، همجوشی ستون فقرات و جراحی دیسک مصنوعی انجام میشود. هدف همه آنها ترمیم دیسک آسیب دیده است.
بعد از جراحی ممکن است چندین ماه طول بکشد تا بیمار بتواند بهبودی کامل را کسب نماید. در طی این مدت باید مراقبت‌های بعد از عمل به خوبی رعایت شوند؛ تا از مشکلات و عوارض بعد از جراحی جلوگیری شود.
کنترل بیماری دیسک کمر، فایده درمانی قطعی دارد؟
بله؛ اگر شما مراقبت‌های دارویی و درمانی را مطابق دستور پزشک انجام دهید، می‌توانید از حاد شدن شرایط و خطرناک شدن بیماری خود جلوگیری کنید. برای این منظور درمان‌های تهاجمی و غیر تهاجمی که پزشک تجویز کرده با دقت دنبال کنید؛ از بلند کردن اجسام سنگین خودداری نمایید؛ وضعیت بدنی خود را اصلاح کنید؛ رژیم غذایی سالم داشته باشید و برنامه‌های تناسب اندام و کاهش وزن را به صورت جدی پیگیری نمایید.
فراموش نکنید پیشگیری بهتر از درمان است؛ پس اگر سابقه دیسک کمر در خانواده شما وجود دارد یا شما خود از دردهای خفیف ستون فقرات رنج می‌برید، اقدامات احتیاطی را انجام دهید تا از حاد شدن شرایط پیشگیری نمایید.
روش های موجود برای درمان خطرناکترین دیسک کمر
جراحی سریع‌ترین گزینه برای درمان خطرناکترین دیسک کمر است. اما اگر شرایط سلامتی بیمار حاد نشده باشد، می‌توان با استفاده از روش‌های زیر نیز به کنترل و بهبود این بیماری کمک کرد:
- انجام تمرینات کششی و توانبخشی
- انجام تمرینات وازی مانند پیاده‌روی یا دوچرخه سواری ثابت
- ماساژ درمانی
- استفاده از کمپرس یخ
- استفاده از کمپرس سرد
- اولتراسوند درمانی
- طب سوزنی
- تحریک الکتریکی عضلات
- اوزون تراپی
- مگنت تراپی
دیسک کمر شدید و بررسی ابعاد مختلف آن
خطرناکترین دیسک کمر زمانی اتفاق می‌افتد که دیسک‌های بین مهره‌ای در قسمت تحتانی کمر تحت فشار شدید قرار بگیرند. در این صورت احتمال پارگی دیسک وجود خواهد داشت. این می‌تواند با احساس درد شدید، گزگز، بی‌حسی اندام تحتانی و بی‌اختیاری در دفع ادرار و مدفوع همراه باشد. پزشکان بعد از شناسایی علت عارضه از طریق معاینات فیزیکی و آزمایشات تصویربرداری درمان را آغاز خواهند کرد. درمان خطرناکترین دیسک کمر به دو صورت تهاجمی و غیر تهاجمی انجام میشود. درمان‌های غیر تهاجمی شامل مصرف دارو، حرکات توانبخشی و فیزیوتراپی می‌باشند. اما سریع‌ترین اقدام برای کنترل خطرناکترین دیسک کمر، جراحی دیسک کمر است. جراحی دیسک کمر نیز به روش‌های مختلفی مانند لامینکتومی، دیسککتومی، جراحی دیسک مصنوعی و همجوشی ستون فقرات انجام میشود.
روش‌های درمانی زمانی بهترین نتیجه را به همراه دارند که توسط جراحان مسلط و با مهارت مانند دکتر محمود یزدان پناهی انجام شوند؛ در این صورت درمان می‌تواند به بهبود قطعی بیماری کمک کند.
