انواع بیماری ها و جراحی ستون فقرات | معرفی، تشخیص و درمان

جراحی ستون فقرات با لیزر

یکی از روش‌های مدرن و مترقی در حیطه جراحی مغز و اعصاب، جراحی دیسک کمر با لیزر است؛ هرچند به کمک این روش، مشکلات مرتبط با دیسک گردن و دیسک توراسیک را هم می‌توان درمان کرد.

پروسه جراحی ستون فقرات با لیزر به شرح زیر می‌باشد:

دیسک‌ها ساختارهایی غضروفی و ارتجاعی هستند که بخش عمده‌ای از آن‌ها را آب تشکیل می‌دهد. در این روش، یک برش کوچک در ناحیه‌ی مد نظر ایجاد می‌کنند و یک اندوسکوپ (یه لوله انعطاف‌پذیر) را وارد بدن می‌کنند. در راس این اندوسکوپ، یک تیغه وجود دارد که به کمک آن، دیسکِ آسیب دیده را برش می‌دهند تا بتوانند اندوسکوپ را وارد دیسکِ مد نظر کنند. در راس اندوسکوپ، یک لیزر نیز وجود دارد که زمانی که وارد دیسک شد، با کمک انرژی گرمایی‌ای که تولید می‌کند، منجر به تبخیر آبِ موجود در دیسک می‌گردد. به دنبال این اتفاق، حجم دیسک کاهش می‌یابد و فشارِ موجود بر روی اعصابِ درگیر برداشته می‌شود و علائم بیمار مثل درد، بی‌حسی و ضعف عضلانی مرتفع می‌گردد.

از مزایای این روش می‌توان به بستری کوتاه مدت اشاره کرد. مدت زمان بستری در این عمل، چند ساعت است و پس از آن بیمار می‌تواند ترخیص شود؛ این در حالی است که در جراحی‌های تهاجمی، بیمار باید حداقل یک روز در بیمارستان بستری شود.

همچنین عوارض جراحی دیسک کمر با لیزر، از جراحی‌های تهاجمی کمتر است؛ برخی از این عوارض عبارتند از:

• خونریزی
• عفونت
• پارگی سخت شامه و نشت مایع مغزی نخاعی
• آسیب به نخاع و اعصاب منشا گرفته از آن

از معایب این روش می‌توان به احتمال بالای عود اشاره کرد. اگر بیمار دیسک کمر خود را با کمک لیزر درمان کند، حدود 40% ریسک عود و بیرون زدگی مجدد دارد؛ این در حالی است که در جراحی‌های تهاجمی، این ریسک به مراتب پایین‌تر می‌باشد. اگر فرد به دنبال جراحی با لیزر دچار عود شود، می‌توان با کمک جراحی‌های تهاجمی و یا انجام مجدد لیزر، بیمار را درمان کرد. لازم به ذکر است که احتمال عود، مرتبط با شدت آسیبِ وارده است؛ به عبارتی، هر چه میزان بیرون زدگی دیسک بیشتر باشد، احتمال عود آن نیز بیش‌تر است.

جراحی ستون فقرات با پیچ و مهره

تقریبا 67% بیمارانی که دچار بیرون زدگی دیسک کمر شده‌اند، در عرض 6 ماه، به‌طور کامل بهبود می‌یابند و فقط 10% موارد هستند که اصلا به درمان‌های دارویی جواب نمی‌دهند و نیاز به عمل جراحی پیدا می‌کنند؛ فلذا بهتر است در مورد انجام عمل جراحی سریعا تصمیم‌ گرفته نشود و حداقل 6 الی 8 هفته صبر کرد.

در این بازه زمانی، ما سعی می‌کنیم که درد بیمار را با کمک مسکن‌ها مثل ملوکسی‌کام، ناپروکسن و …. و همچنین استراحت کاهش دهیم. در صورتی که بیش از 2 ماه درد بیمار ادامه پیدا کند، تصمیم به انجام عمل جراحی می‌گیریم؛ چون استفاده طولانی مدت از مسکن‌ها برای بدن ضرر دارد و باید آن‌ها را قطع کنیم.

البته لازم به ذکر است که در مواردی نیاز به انجام عمل اورژانسی می‌باشد. در صورتی که میزان بیرون زدگی و پارگی دیسک شدید باشد و مستقیما بر روی نخاع فشار وارد کرده باشد، باید بیمار به صورت اورژانسی به اتاق عمل منتقل شود و تحت عمل جراحی قرار گیرد؛ چون در صورت به تعویق انداختن عمل جراحی، مشکلات نورولوژیک مادام‌العمر برای بیمار ایجاد می‌شود.

برخی از علائم فشار بر روی نخاع عبارتند از:

• بی‌حسی در هر دو پا
• فلجی در هر دو پا
• بی‌اختیاری در دفع ادرار و اجابت مزاج

هدف از انجام عمل جراحی، برطرف کردن فشار وارده بر عصب است و در صورتی که عصب آزاد شود، علائم بیمار برطرف می‌گردد.

شایع‌ترین عمل جراحی‌ای که در این زمینه انجام می‌شود، دیسککتومی کامل (Diskectomy) نام دارد که شامل خارج کردن تمام قسمت‌های دیسک آسیب دیده ‌است. در مواردی، دیسککتومی به‌صورت ناقص صورت می‌گیرد و فقط قسمت‌هایی از دیسک که آسیب دیده از بدن بیمار خارج می‌گردد. زمانی که دیسک آسیب دیده را خارج کنند، یکی از این دو کار برای بیمار صورت می‌گیرد:

• به‌جای دیسک خارج شده، دیسک مصنوعی (پروتز) کار گذاشته شود. جنس این دیسک‌ها می‌تواند از دو لایه فلز (مثل پلاتین) با یک لایه پلی‌اتیلن گلایکول در بین آن‌ها (برای ایجاد انعطاف‌پذیری) باشد. همچنین استفاده از دیسک‌های محکم پلاستیکی در سال‌های اخیر بسیار مورد توجه قرار گرفته‌است.
• روش دیگر این است که مهره‌‌ی بالا و پایین دیسک را با استفاده از گیره‌هایی به یکدیگر متصل کنند که به این عمل، فیوژن (Fusion) گفته می‌شود.

گاهی برای خارج کردن دیسک و برداشتن فشار از روی عصب، نیاز است که قسمت‌هایی از مهره هم خارج گردد که به این عمل، لامینکتومی (Laminectomy) می‌گویند.

استفاده از روش‌های میکروسکوپی در انجام جراحی دیسک کمری در سال‌های گذشته، سیر افزایش‌ یابنده‌ای داشته و از دقت بالایی برخوردار است و احتمال وارد کردن آسیب به عصب را کاهش می‌دهد.

جراحی ستون فقرات بدون بیهوشی

عمل خارج کردن دیسک را می‌توان با بیهوشی کامل، بی‌حسی نخاعی یا بی‌حسی موضعی انجام داد. در این عمل، بیمار بر روی شکم خود دراز می‌کشد و در قسمت‌های تحتانی کمر یک شکاف ایجاد می‌شود. عضلات روی مهره‌ها کنار زده می‌شود و زوائد خلفی مهره‌ها تراشیده می‌شود تا به اعصاب نخاعی دسترسی پیدا کنند. پس از شناسایی عصب درگیر، دیسک مسبب را خارج می‌کنند. اگر از بیرون زدگی دیسک، زمان نسبتا زیادی گذشته باشد، در اطراف آن یکسری زوائد استخوانی تشکیل می‌شود که باید آن‌ها هم تراش داده شوند. پس از خارج کردن دیسک، کاشت دیسک مصنوعی یا فیوژن مهره‌ها صورت می‌گیرد. زمان مورد نیاز برای انجام این نوع عمل جراحی، بسته به شدت آسیب و تعداد دیسک‌ها و اعصاب درگیر و همچنین بسته به شرایط بیمار و جراح می‌تواند متغیر باشد ولی میانگین انجام این عمل جراحی 1 تا 2 ساعت است.

احتمال موفقیت در عمل جراحی دیسک کمر، حدود 90% است و احتمال عود کمتر از 10% می‌باشد؛ این در حالی است که احتمال عود در روش جراحی با لیزر، حدود 40% می‌باشد.