درمان دیسک کمر بدون جراحی

ستون فقرات، از استخوان‌ها و دیسک‌ها تشکیل شده که گاهی، به دلیل فشار زیاد یا ضربه، نظم قرار گرفتن دیسک‌ها و مهره‌ها بر هم می‌خورد! بیرون زدگی بالشتک‌های ژله‌ای بین مهره‌ها، دیسک کمر نامیده می‌شود که باعث ایجاد کمر درد می‌گردد. درمان دیسک کمر بدون جراحی یا با کمک جراحی انجام می‌شود. حال سوال این است که آیا دیسک کمر خوب می‌شود؟

به طور کلی، هدف اصلی از روش‌های درمان دیسک کمر، اصلاح وضعیت دیسک و کاهش فشار وارد بر اعصاب است، که در نهایت منجر به از بین رفتن درد کمر خواهد شد.

مهم‌ترین روش‌هایی که برای درمان بیرون زدگی دیسک کمر بدون جراحی به کار می‌روند، شامل درمان دارویی، استراحت کردن، فیزیوتراپی و تزریق دارو می‌شوند. در واقع، پزشک متخصص با کمک این راهکارها، میزان التهاب و فشار وارد بر روی عصب را کاهش داده و به بهبود بیمار کمک می‌کند. معمولا اگر درمان دیسک بدون جراحی، به نتیجه رضایت بخشی نرسد، انجام جراحی دیسک کمر توسط جراح دیسک کمر پیشنهاد می‌شود. در این مقاله از وبسایت دکتر محمود یزدان پناهی، یکی از بهترین جراح دیسک کمر در تهران، توضیحات بیشتری را درباره درمان‌های بدون جراحی برای دیسک ارائه خواهیم داد.

دیسک کمر چیست؟

دیسک کمر، اصطلاحی عامیانه برای حالتی است که قطعات ژله مانند بین مهره‌های کمر، دچار فتق یا بیرون زدگی شوند. با توجه به اینکه مجموعه مهره‌ها و دیسک‌های ژله‌ای در ستون فقرات، محافظ رشته نخاعی هستند، بنابراین اگر نظم بین آن‌ها بر هم خورده و دیسک‌ها کمی از جای خود جابجا شوند، بر اعصاب نخاعی فشار اضافی اعمال کرده و باعث درد و بی‌حسی در قسمت‌های مختلف بدن می‌گردند! این حالت را فتق دیسک (Herniated Disc) یا بیرون زدگی دیسک کمر می‌نامند. سایر مشکلاتی که ممکن است برای دیسک‌های ستون فقرات رخ دهند، شامل پارگی دیسک کمر، بیماری دژنراتیو دیسک و عفونت دیسک یا دیسکیت (discitis) هستند.

روش‌های درمان دیسک کمر

پزشک متخصص مغز و اعصاب، بر اساس ام آر آی دیسک کمر، میزان بیرون زدگی آن را بررسی می‌کند؛ این کار در برنامه‌ریزی برای درمان دیسک کمر، بسیار مهم است. اصلی‌ترین روش‌هایی که برای درمان دیسک به کار می‌روند، در دو گروه درمان بدون جراحی دیسک کمر و درمان با جراحی ستون فقرات تقسیم بندی می‌شوند. در ادامه، توضیحات بیشتری در این باره ارائه خواهیم داد.

درمان دیسک کمر با استراحت کردن

معمولا پزشکان متخصص، در گام اول درمان به بیمار توصیه می‌کنند تا با استراحت کردن و انجام حرکات ورزشی سبک، تحت نظر یک فیزیوتراپیست مجرب، رفته رفته فشار وارد بر اعصاب کمر را کاهش داده و از شدیدتر شدن فتق دیسک خود پیشگیری نماید! در این بازه زمانی، بیمار باید اقدامات زیر را دنبال کند:

• دوری از فعالیت‌های شدید
• پرهیز از بلند کردن اجسام سنگین
• مصرف داروهای ضد درد بدون نسخه
• استفاده از ژل‌های موضعی

درمان دیسک کمر با جراحی ستون فقرات

درمان دیسک کمر با جراحی زمانی انجام می‌گیرد، که بیمار نتواند از درمان‌های ساده‌تر نتیجه رضایت بخشی دریافت کند. در طول جراحی ستون فقرات، جراح متخصص در تلاش است تا فشار مکانیکی وارد بر عصب را کاهش داده و از بروز عوارض جدی‌تر پیشگیری به عمل آورد! از مهم‌ترین روش‌های جراحی برای درمان دیسک کمر، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• میکرودیسککتومی؛ که طی این روش جراحی، بخش کوچکی از فتق دیسک ستون فقرات برداشته می‌شود تا فشار وارد بر ریشه عصب کمتر شده و بقیه دیسک سالم بماند. ممکن است برای این روش درمانی، پزشک از روش جراحی دیسک کمر با لیزر استفاده کند!
• فیوژن ستون فقرات و تعویض دیسک مصنوعی؛ در این نوع جراحی، کل ستون فقرات برداشته شده و با پیوند استخوان جایگزین می‌گردد! استخوان پیوندی باعث کنترل ارتفاع دیسک شده و فشار وارد بر اعصاب را کاهش می‌دهد.
• تعویض دیسک مصنوعی کمر؛ در این روش جراحی، دیسک آسیب دیده با یک دیسک مصنوعی جایگزین می‌گردد، که می‌تواند حرکات طبیعی دیسک را تقلید کند!

روش‌های درمان دیسک کمر بدون جراحی

بسیاری از پزشکان متخصص مغز و اعصاب به دنبال آن هستند، تا با کم تهاجمی‌ترین روش‌ها و بدون جراحی، بتوانند فتق دیسک را برطرف کرده و وضعیت بیمار را بهبود بخشند! بر همین اساس نیز درمان دیسک کمر بدون جراحی، همواره به عنوان درمان خط اول این ناهنجاری به حساب می‌آید. دنبال کردن روش‌های زیر باعث رفع علائم دیسک کمر خواهد شد.

درمان دارویی دیسک کمر

برای کاهش درد و التهاب ناشی از فتق دیسک، می‌توان از داروهای زیر استفاده کرد:

• داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی؛ داروهایی مانند ایبوپروفن، خاصیت ضدالتهابی و ضد درد دارند، که بدون نسخه نیز می‌توان آن‌ها را تهیه کرد. البته در مواردی که بیمار به دوزهای بالا از این داروها نیاز داشته باشد، وجود نسخه ضروری است.
• کرم‌ها و ژل‌ها؛ داروهایی مانند Aspercreme، که برای مصرف موضعی در محل دیسک کار می‌روند را می‌توانید بدون نسخه پزشک تهیه کنید. این داروها به تسکین موقت درد کمک می‌کنند. اگر در اثر فعالیت‌های شدید، درد دیسک کمر بیشتر شود، می‌توانید از کرم‌ها و ژل‌های موضعی استفاده نمایید.
• داروهای ضد درد قوی؛ برخی مسکن‌های قوی برای دیسک کمر مانند ترامادول با پایه مخدر هستند و تنها از طریق نسخه پزشک تهیه می‌شوند. این داروها، برای موارد نادری که بیمار به دلیل فتق دیسک شدید، احساس ناتوانی و درد بیش از حد دارد، تجویز می‌گردند.
• کورتیکواستروئیدهای خوراکی؛ این داروها تنها با نسخه در دسترس هستند و برای کاهش التهاب و درد شدید ناشی از دیسک کمر، توصیه می‌شوند! پردنیزون، یک کورتیکواستروئید خوراکی است که در مرحله درمان دیسک کمر بدون جراحی تجویز می‌گردد.

درمان بدون جراحی دیسک کمر با فیزیوتراپی

یک فیزیوتراپیست مجرب می‌تواند با آموزش تمرینات هدفمند، میزان درد ناشی از آسیب دیدگی دیسک کمر را کاهش داده و تحرک بیمار را بهبود بخشد. برنامه تمرینی فیزیوتراپی، معمولا شامل حرکات کششی اصلاحی و تمرینات مناسب برای تثبیت کمر هستند، که در نهایت فشار عصبی را کاهش می‌دهند.

درمان‌های تزریقی

گاهی پزشک متخصص، برای تسکین درد و التهاب در ناحیه دیسک آسیب دیده، درمان‌های تزریقی را تجویز می‌کند؛ به این معنا که داروهای زیر، در محل دیسک تزریق می‌گردند:

• استروئید اپیدورال بلوک‌های انتخابی ریشه عصبی؛ که برای کاهش التهاب و تسکین درد بسیار اثربخش هستند.
• درمان پلاکت غنی از پلاسما (PRP)؛ که تزریق آن در بهبود دیسک آسیب دیده، تاثیر فراوانی خواهد داشت.
• مهار‌کننده فاکتور نکروز تومور-آلفا (TNFi)؛ این دارو با مسدود کردن پروتئین‌های التهابی خاص به کاهش التهاب در محل فتق دیسک کمک کرده و از شدت درد می‌کاهد.

ماساژ درمانی دیسک کمر

یکی دیگر از روش‌هایی که به عنوان روش درمان دیسک کمر بدون جراحی، بسیار مورد توجه قرار گرفته، ماساژ درمانی است! این روش درمانی، باید حتما توسط یک فرد متخصص و مجرب انجام گیرد. در فرایند ماساژ دیسک کمر، عضلات سفت شده را ریلکس و اصطلاحا شل می‌کند، تا اسپاسم‌های عضلانی برطرف گردند. از طرفی، با تحریک نواحی آسیب دیده، اندورفین برای تسکین درد ترشح می‌شود تا بیمار احساس راحتی بیشتری داشته باشد. رایج‌ترین تکنیک‌های ماساژ درمانی، شامل ماساژ بافت عمیق و ماساژ عصبی عضلانی هستند.

گرما درمانی و سرما درمانی

استفاده از کمپرس‌های سرد و گرم، با ترتیب مشخص، یکی از روش‌های اثربخش در درمان دیسک کمر بدون جراحی است. کمپرس گرم، باعث شل شدن ماهیچه‌های انقباض یافته می‌‌شود و در نهایت، اسپاسم را کاهش می‌دهد؛ در نتیجه، جریان خون در ناحیه دیسک کمر افزایش پیدا می‌کند و باعث بهبود انعطاف پذیری بافت همبند خواهد شد! استفاده از کیسه‌های یخ نیز التهاب ناحیه آسیب دیده را کاهش می‌دهد، و تاثیر مستقیمی بر کاهش درد خواهد داشت.

طب سوزنی

از درمان‌های سنتی که برای بهبود دیسک کمر توصیه می‌شود، طب سوزنی است که با کمک سوزن‌های نازک، عصب آسیب دیده را تحریک می‌کند. این کار میزان تنش عصبی را کاهش داده و دیسک کمر و درد پاها را بهبود می‌بخشد.

مدیتیشن و ذهن آگاهی

پس از مشاهده علائم دیسک کمر خفیف، برای درمان بدون جراحی انجام مدیتیشن می‌‌تواند میزان تنش‌های عصبی را کاهش دهد. در واقع، کمردرد می‌تواند تاثیرات روانی نیز بر فرد داشته باشد و تحریک پذیری را در او افزایش دهد! مدیتیشن، یوگا و تای چی، باعث آرامش ذهنی و بهبود پاسخ سیستم عصبی می‌شود.

تغییر رژیم غذایی

لازم است از خوردن غذاهای التهاب زا دوری کنید؛ چربی‌های ترانس، قندهای تصفیه شده و غذاهای فرآوری شده را از رژیم غذایی خود حذف نمایید. برطرف کردن وزن اضافی، فشار وارد بر ستون فقرات را کاهش داده و درد ناحیه دیسک کمر را به حداقل می‌رساند.

نحوه استراحت برای درمان دیسک کمر

استراحت کردن برای درمان دیسک کمر بدون جراحی، به معنای سکون مطلق نیست؛ بلکه بیمار باید کارهایی که برای دیسک کمر ضرر دارد را کنار گذاشته و تنها کارهای سبک را انجام دهد. برای مثال، نباید اجسام سنگین را بلند کند و یا فعالیت‌های پر جنب و جوش داشته باشد. مواردی مانند آب درمانی دیسک کمر و انجام ورزش برای دیسک کمر، که توسط فیزیوتراپیست به بیمار آموزش داده شده‌اند، به بهتر شدن حس و حال بیمار کمک می‌کند.

جمع بندی

اگر چه بسیاری از ما، جراحی را به عنوان درمان دیسک کمر می‌شناسیم، اما ترفندهای درمان دیسک کمر بدون جراحی، برای هر پزشک متخصص مغز و اعصاب، اهمیت بیشتری دارند. استراحت کردن و فیزیوتراپی همراه با مصرف داروهای ضدالتهابی، از درمان‌های خط اول برای دیسک کمر (و حتی دیسک گردن) به حساب می‌آیند. دکتر محمود یزدان پناهی، از بهترین پزشکانی هستند که می‌توانند درباره بهترین روش درمان دیسک کمر، با ایشان صحبت نمایید.

منابع:

1. https://www.spine-health.com/
2. https://www.hopkinsmedicine.org/
3. https://www.mayoclinic.org/