لخته خون در مغز زمانی رخ می‌دهد که یک رگ خونی پاره شده و در محل آن لخته تشکیل شده باشد. این لخته می‌تواند باعث انسداد یک سرخرگ شود و آسیب‌های جبران ناپذیری را بر جای بگذارد. هنگامی که این اتفاق می‌افتد، مغز از اکسیژن کافی محروم میشود. این موضوع می‌تواند باعث آسیب به سلول‌های مغز و حتی منجر به مرگ شود. در ادامه این مقاله از سایت دکتر محمود یزدان پناهی، بیشتر با لخته‌های با منشاء مغزی آشنا خواهیم شد.
درخواست مشاوره رایگان
برای دریافت مشاوره اولیه توسط دکتر یزدان پناهی فرم زیر را پر کنید.
آیا وجود لخته خون در سر خطرناک است؟
یکی از اولین علائم لخته مغزی سردرد شدیدی است که حتی با داروهای مسکن بدتر میشود. درد ممکن است بلافاصله احساس شود یا در طی چند روز بدتر شود. درد ممکن است به خصوص در اطراف یا پشت یک یا هر دو چشم احساس شود.
در بیماران جوان و میانسال، به ویژه آنهایی که عوامل خطر ترومبوز وریدهای مغزی دارند، مانند افراد بالای 50 سال، زنان پس از زایمان، مبتلایان به ترومبوفیلی ژنتیکی یا اکتسابی و بیمارانی که علائم عصبی فوکال دارند، باید بیشتر به وجود لخته مغزی مشکوک شد.
در حالی که برخی از افراد ممکن است یک لخته بسیار کوچک و دوره‌ای خفیف از این رویداد را بدون هیچ علامتی تجربه کنند، برخی دیگر ممکن است عوارض جدی تری از جمله تشنج یا مرگ داشته باشند. لخته شدن خون در مغز ممکن است باعث ضعف در صورت، بازوها یا پاها، مشکلات گفتاری و بینایی، سردرد و سرگیجه شود. بسیاری از این علائم علائمی هستند که با سایر بیماریها مانند حملات قلبی و سکته همراه هستند. اگر مشکوک به لخته شدن خون هستید، فوراً به پزشک مراجعه کنید.
در صورت داشتن هرگونه مشکل یا علائم گفته شده می‌توانید به مطب دکتر محمود یزدان پناهی دارای برد تخصصی جراحی مغز و اعصاب، مراجعه فرمایید.
ایا لخته خون باعث مرگ میشود؟
لخته خون در داخل یا اطراف مغز اگر به موقع درمان نشود می تواند کشنده باشد. لخته شدن طبیعی خون به صورت کلی موضوع مشکل زایی نیست و باعث میشود در صورت بریدگی یا زخم از خونریزی بیش از حد جلوگیری شود. با این حال، هنگامی که لخته‌ها در مغز تشکیل می‌شوند، از حرکت خون در اندام جلوگیری می‌کنند و در نتیجه اکسیژن مغز را قطع می‌کنند.
وجود لخته خون در مغز می‌تواند عوارضی جدی را ایجاد نماید. این لخته‌ها ممکن است در اندام‌ها و نواحی دیگر تشکیل شده و توسط جریان خون وارد بافت و عروق مغزی شوند و منجر به بروز مشکلاتی جدی و یا حتی مرگ شوند.
هنگامی که لخته در ورید پا تشکیل میشود، معمولاً به دیواره سیاهرگ می‌چسبد و جابه‌جا نمی‌شود. با این حال، یک لخته می‌تواند تکه تکه شود یا به سادگی از دیواره سیاهرگ جدا شود. اگر این اتفاق بیفتد، می‌تواند جریان خون را در بدن از طریق قلب، به سمت ریه‌ها یا مغز هدایت کند و یکی از شریان‌های اصلی را مسدود نماید. هنگامی که این اتفاق می‌افتد، به آن آمبولی گفته می شود.
با لخته شدن خون در مغز چه مدت می توانید زندگی کنید؟
با بررسی سی تی اسکن مغز، معاینات عصبی، مدت زمان علائم، محل لخته، و درجه کانالیزاسیون می‌توان شانس زندگی را تخمین زد.شانس زندگی در بیمارانی که فقط لخته بازیلار دیستال داشتند 71 درصد بود، در حالی که بقا در بیماران با لخته قسمت میانی مغز فقط 15 درصد بود.
علائم لخته خون در مغز
سردردهای شدید و مکرر: ممکن است دردی در ناحیه سر احساس شود که با استراحت از بین نمی‌رود. این درد با فعالیت فیزیکی فرد ارتباطی ندارد. سردردهای ناگهانی، فشار در سر و بی حسی در اطراف صورت و بدن نیز می تواند نشانه لخته شدن خون باشد.
مشکلات ناگهانی شناختی مانند ابهام در گفتار: از آنجایی که مغز از اکسیژن محروم می‌ماند، بافت‌های آن آسیب می‌بیند و بنابراین بر نحوه صحبت کردن بیمار تأثیر می‌گذارد. ممکن است بیمار متوجه شود که گفتارش کندتر یا حتی نامفهوم گردیده است. این موضوع می‌تواند نشانه ای از لخته شدن خون در مغز باشد.
تاری دید: تاری دید یکی از علائم اولیه لخته شدن خون در مغز است. هنگامی که اکسیژن به مغز نرسد بافت‌هایی از مغز که مسئول پردازش تصویر هستند دچار آسیب خواهند شد. در این هنگام بیمار ممکن است دچار تار شدن ناگهانی دید و ابهام در بینایی شود.
عملکردهای حرکتی غیرقابل کنترل: با ادامه آسیب دیدن مغز، ممکن است بیمار دچار لرزش یا حرکات غیرقابل کنترل شود. این اختلالات حرکتی می‌توانند در ابتدا جزئی باشند، اما با بدتر شدن شرایط انسداد شدیدتر می‌شوند.
تشنج: وقتی لخته خون به اندازه خاصی رشد می‌کند، ممکن است فرد تشنج کند. این تشنج‌ها معمولا کوتاه هستند، اما در مواردی می‌توانند طولانی و شدید نیز باشند.
سرگیجه: وقتی اکسیژن کافی به مغز نمیرسد، بیمار ممکن است دچار سرگیجه شود. همچنین گاهی احساس سبکی سر یا حتی غش کند.
فلج: بزرگتر شدن لخته خون، می‌تواند باعث فلج صورت یا اندام شود. باتوجه به اینکه لخته خون در کجا قرار دارد، ممکن است باعث فلج حاد در نواحی خاصی از بدن شود.
داروی حل کننده لخته خون در مغز
به منظور حل کردن لخته خون در مغز یا پیشگیری از تشکیل لخته‌های مغزی از دو دسته دارویی زیر استفاده میشود:
داروهای ضد انعقاد
این دسته شامل داروهایی است که خون را رقیق کرده و از لخته شدن آن جلوگیری می‌کند. این دارو برای افرادی که سابقه لخته شدن خون دارند و همچنین کسانی که سکته مغزی ناشی از لخته خون داشته اند تجویز میشود. پزشک ممکن است داروهای ضد انعقاد و ضد پلاکت مانند وارفارین را تجویز کند که از تشکیل لخته دیگر جلوگیری می‌کند.
ترومبولیتیک‌ها
ترومبولیتیک‌ها داروهایی هستند که به سرعت لخته‌های خون را حل می‌کنند و در موارد اضطراری مانند سکته مغزی تجویز می‌شوند. به عنوان مثال هپارین
درمان قطعی لخته خون در مغز
در ادامه برخی از درمان‌های تهاجمی لخته خون در مغز را بررسی می‌کنیم:
ترومبکتومی مکانیکی
ترومبکتومی مکانیکی یک روش جراحی است که برای از بین بردن لخته خون در مغز انجام میشود. برای خارج کردن لخته خون در این روش از طریق شریان اصلی مغز اقدام می‌کنیم و در فرآیند خارج شدن لخته از مغز می‌توان از دستگاهی مجهز به مش استفاده کرد.
جراحی برای خارج کردن لخته‌های مغزی
پزشک می‌تواند جراحی را برای برداشتن لخته‌های خون پیشنهاد کند. به طور کلی، دو نوع جراحی برای حذف لخته‌های خون در مغز وجود دارد:
- تخلیه سوراخ سوراخ: این روش شامل ایجاد یک سوراخ کوچک در جمجمه و تخلیه لخته خون از مغز و کاهش فشار است.
- کرانیوتومی: کرانیوتومی شامل بریدن بخشی از جمجمه برای تخلیه لخته خون و قرار دادن آن به عقب است.
استنت ها
استنت‌ها لوله های کوچکی هستند که می‌توانند در رگ‌های خونی مغز قرار داده شوند تا آن را باز نگه دارند. تعبیه استنت امکان جریان خون مناسب را فراهم می‌کند.
فیلترهای Vena Cava
فیلترهای ورید اجوف را می‌توان در ورید اجوف تحتانی قرار داد تا لخته‌های خون را قبل از رسیدن به قلب، مغز یا ریه‌ها بگیرد. این فیلترهای کوچک را می‌توان با استفاده از آندوسکوپ یا کاتتر در محل خود قرار داد.
چگونه لخته خون در مغز را از بین ببریم؟
در سکته های مغزی ایسکمیک که در اثر وجود لخته خون در مغز ایجاد می‌شوند می‌توان از فعال کننده پلاسمینوژن بافتی به منظور از بین بردن لخته خون استفاده کرد.
TPA (فعال کننده پلاسمینوژن بافتی) تنها عامل حل کننده لخته داخل وریدی توصیه شده برای سکته مغزی ایسکمیک است. با این حال، کاربرد آن به دلیل افزایش خطر خون ریزی و بروز سکته هموراژیک فراتر از بازه زمانی محدود است.
در سکته هموراژیک خونریزی مغزی می‌تواند منجر به وقوع سکته شود. اگر هر نوع ناهنجاری عروقی باعث سکته شده باشد، گزینه‌های درمانی دیگری مانند آمبولیزاسیون اندوواسکولار نیز وجود دارد. گزینه دیگر رادیوسرجری استریوتاکتیک است که به درمان ناهنجاری‌های عروقی کمک می‌کند. جراحی ممکن است توسط پزشک توصیه شود. این روش از ترکیدن آنوریسم عروق جلوگیری می‌کند.
در صورت داشتن هرگونه مشکل یا علائم گفته شده می‌توانید به مطب دکتر محمود یزدان پناهی دارای برد تخصصی جراحی مغز و اعصاب، مراجعه فرمایید.
عوارض بعد از عمل لخته خون در سر
خطرات احتمالی جراحی لخته مغز عبارتند از:
- مشکلات گفتار، حافظه، ضعف عضلانی، تعادل، بینایی، هماهنگی و سایر عملکردها.
- لخته شدن مجدد خون یا خونریزی در مغز
- تشنج
- سکته
- کما
- عفونت در محل بخیه مغز یا جمجمه
- تورم مغز
- نیاز به جراحی بیشتر
قبل از جراحی، پزشک تمام اقدامات احتیاطی لازم را برای جلوگیری از لخته شدن خون انجام می‌دهد. پس از جراحی، کادر درمان مطمئن می‌شوند که دست‌ها یا پاهای بیمار بالا هستند تا به افزایش گردش خون کمک کنند.
پس از جراحی لخته خون در مغز در صورت ابتلا بیمار به برخی از اختلالات خونی ممکن است مشکلاتی ایجاد شود. مصرف آسپرین همچنین به عدم لخته شدن خون کمک می‌کند، بنابراین شروع یک رژیم آسپرین برای جلوگیری از بروز عوارض بعدی می‌تواند مفید باشد.
پزشک شما ممکن است وارفارین (کومادین) یا هپارین را تجویز کند که رقیق‌کننده‌های رایج خون هستند.
پس از جراحی، هنگامی که پزشک به بیمار اجازه دهد لازم است که بیمار تحرک کافی را داشته باشد. تحرک بیمار احتمال ایجاد لخته مجدد خون را کاهش می‌دهد. پزشک همچنین ممکن است استفاده از جوراب‌های فشاری را توصیه کند. این جوراب‌ها می‌توانند از تورم پا جلوگیری کنند.
منابع:
