بسیاری از افراد در دوران بارداری دچار سردردهای خفیف می‌شوند. این نوع سردردها اغلب می‌تواند در نتیجه تغییرات هورمونی ایجاد شود. این سردردها در چند ماه اول بارداری بیشتر دیده می‌شوند. همچنین اگر فرد به میگرن مبتلا باشد، ممکن است بیماری او در دوران بارداری بهتر یا بدتر شده، تغییر کند و یا ثابت بماند. در این مقاله از وب سایت دکتر محمود یزدان پناهی می‌آموزیم که کدام یک از انواع این سردردها خطرناک یا بی‌خطر بوده و راهکار درمانی هرکدام از آن‌ها چیست. با ما همراه باشید.
درخواست مشاوره رایگان
برای دریافت مشاوره اولیه توسط دکتر یزدان پناهی فرم زیر را پر کنید.
سردرد در بارداری نشانه چیست؟
همانطور که گفته شد در بسیاری از موارد سردردهای بارداری خفیف بوده و مشکل خاصی را برای مادر و جنین ایجاد نمی‌کنند، توجه داشته باشید که این سردردهای بی خطر عموما در 3 ماهه نخست حاملگی دیده می‌شوند. با این حال توصیه می‌شود در هر زمانی از بارداری مادر سردردهای غیرمعمولی را احساس نمود به پزشک متخصص مراجعه نماید. دکتر محمود یزدان پناهی یکی از پزشکان حاذق کشور در زمینه بیماری‌های مغز و اعصاب بوده و مادران باردار می‌توانند در صورت احساس هرگونه سردرد به ایشان مراجعه نمایند.
همچنین مبتلایان به میگرن در طول بارداری هم سردرهای مشابهی را تجربه می‌کنند. حتی این احتمال وجود دارد که پس از 3 ماهه اول حاملگی علائم میگرن در مادر از بین برود و این نوع سردردها بهبود نسبی یابند، چراکه سطح استروژن پس از این مدت ثابت می‌شود و تغییرات هورمونی کمتر بدن مادر را درگیر می‌کند. با این حال، برخی از افراد متوجه تغییری نمی‌شوند یا ممکن است در دوران بارداری به درجات شدیدتری از میگرن مبتلا شوند.
همچنین توجه داشته باشید که ممکن است مادر در هر بارداری نسبت به حاملگی‌های قبلی خود سردردهای متفاوتی را تجربه کند.
برخی از بیماری‌ها نیز می‌توانند منجر به بروز سردرد درمدت زمان حاملگی شوند. فشار خون یکی از مواردی است که باید به دقت در طول بارداری کنترل شود و سطوح کنترل نشده آن می‌تواند جان مادر و جنین را به خطر بیاندازد. سردرد بعد از 20 هفتگی می‌تواند نشانه پره اکلامپسی باشد، که یک بیماری جدی بارداری است که نیاز به مراقبت پزشکی دارد. در این بیماری فشار خون مادر از حد خاصی (90/140 میلی متر جیوه) بالاتر رفته و در ادرار بیمار دفع پروتئین دیده می‌شود.
آیا سردرد در بارداری خطرناک است؟
بسیاری از محرک‌های هورمونی و محیطی می‌توانند باعث بروز سردرد تنشی شوند که بسیار رایج است. این گونه سردرد معمولاً خفیف بوده و در دو طرف سر احساس می‌شود.
در صورت داشتن سابقه قبلی برخی از این محرک‌ها می‌توانند باعث عود میگرن شوند. این سردردها نسبت به نوع تنشی شدیدتر بوده و بیشتر در یک طرف احساس می‌شوند. تشدید سردرد با نور شدید و سر وصدا و همچنین همراه بودن آن با حالت تهوع از علائم میگرن است. همچنین سردردهای میگرنی ضرباندار هستند.
اگر سردردهای مادر باردار همراه با فشار خون باشد باید حتما توسط پزشک پیگیری شوند. چراکه این سردردها خطرناک‌ترین نوع سردرد در بارداری هستند. بنابراین مادران باردار باید به صورت روزانه فشار خون خود را اندازه گیری نمایند. علائم زیر را می‌توان به عنوان نشانه‌های خطر در صورتی که همراه با سردرد باشند در نظر گرفت:
- بالاتر بودن فشار خون مادر باردار از 90/140 میلی متر جیوه
- کاهش ادرار
- بروز اختلالات بینایی مانند دیدن اجسام نورانی یا تاری دید
- سرگیجه
- استفراغ و حالت تهوع بعد از هفته 20 ام بارداری
علت سردرد در بارداری
علاوه بر تغییرات هورمونی، محرک‌های زیادی وجود دارند که به طور کلی باعث بروز سردرد می‌شوند، اما ممکن است در زمان بارداری حساسیت بیشتری را برای فرد ایجاد کنند، مانند:
- نخوابیدن کافی
- مصرف و ترک مصرف کافئین – مانند قهوه، چای یا نوشابه های کولا
- قند خون پایین به دلیل غذا نخوردن منظم
- کم آبی بدن
- احساس استرس، اضطراب یا افسردگی
- فشار چشم
سردرد گاهی اوقات می‌تواند نشانه ای از بیماری‌های دیگر باشد، از جمله:
- عفونت ها، مانند عفونت گوش میانی یا آنفولانزا
- سینوزیت
- مشکلات عصبی مربوط به دندان
- آنوریسم یا سکته مغزی
سردرد و چشم درد در بارداری
یکی از مواردی که منجر به چشم درد می‌شود، خشکی آن در طول مدت بارداری است. خشکی چشم در دوران بارداری احتمالاً نتیجه تغییرات هورمونی است که باعث کاهش تولید اشک می‌شود. کاهش اشک می‌تواند به خشکی و ناراحتی چشم منجر شود. در این موارد درد و احساس سوزش چشم در مادر دیده می‌شود.
انواع مختلفی از سردرد که در طول حاملگی ایجاد می‌شود ممکن است باعث درد پشت چشم در افراد مختلف شود. در ادامه ماهیت هر یک از این سردردها را به شکل جداگانه بررسی می‌کنیم:
میگرن: سردرد میگرنی معمولاً با درد شدید پشت چشم همراه هستند. برای بسیاری از افراد، تشدید میگرن با استرس یا اضطراب، تغییرات هورمونی، وضعیت بدنی یا رژیم غذایی نامناسب، داروها و حتی محرک های محیطی اتفاق می‌افتد. این سردردها اغلب با حالت تهوع، ضعف و تغییرات خلقی همراه هستند.
سردرد تنشی: ممکن است پس از یک روز طولانی رانندگی، نگاه کردن به صفحه نمایش یا هر چیزی که نیاز به تمرکز مداوم و نزدیک دارد، سردرد تنشی به سراغ فرد بیاید. بسیاری از افراد در روزهایی که دمای هوا سرد است متوجه این نوع سردردها می‌شوند و ممکن است با انقباض عضلات سر یا گردن همراه باشند. این سردردها به خصوص در سه ماهه اول بارداری در بسیاری از افراد دیده می‌شوند و کمتر منجر به درد پشت چشم خواهند شد.
سردرد خوشه‌ای: سردردهای خوشه‌ای به صورت چرخه‌ای اتفاق می‌افتد و مردان بیشتر از زنان آن را تجربه می کنند، بنابراین در هنگام بارداری به ندرت رخ می‌دهند. علت این نوع سردردها بیشتر ژنتیکی بوده و دردهای بسیار شدیدی در یک ناحیه از سر ایجاد می‌کنند.
سردرد سینوسی: این نوع سردرد اغلب در فصول آلرژی یا یا در مواجهه با مواد حساسیت زا تجربه می‌شوند. این سردردها در نواحی پیشانی و صورت و پشت چشم درد بیشتری را ایجاد می‌کنند و از نظر علائم تا حدود زیادی به سردردهای میگرنی شباهت دارند. احتمال تجربه این سردرد در مادران باردار که سابقه سردردهای ناشی از حساسیت دارند بعید نیست.
همه سردردها به طور منظم در یک دسته قرار نمیگیرند و ممکن است سردرد پشت چشم که در بارداری تجربه می‌شوند ناشی از موارد زیر باشد:
- خستگی چشم
- نزدیک بینی تشخیص داده نشده
- اسکلریت
- نوریت بینایی
- بیماری گریوز
- گلوکوم
همچنین ممکن است درد موضعی پشت چشم با موارد زیر در ارتباط باشد:
- کمبود خواب
- گرسنگی
- مصرف الکل
- سیگار کشیدن
- بوهای قوی
- چراغ‌های روشن
- فشار هوا
- بیماری یا عفونت
لازم است که مادران باردار در صورت احساس درد در پشت چشم خود حتما توسط پزشک معاینه و تحت بررسی قرار گیرند. دکتر محمود یزدان پناهی از رتبه‌های برتر بورد تخصصی جراحی مغز و اعصاب کشور بوده و قطعا در درمان این مشکل یاری رسان شما بیماران عزیز خواهند بود.
سردرد اوایل بارداری چگونه است؟
سردردهای خفیف در ماه‌های اول بارداری به دلیل تغییرات هورمونی معمول است. سردردهای تنشی در سه ماهه اول بارداری شایع‌تر از سایر انواع سردردها هستند. چرا که بدن مادر باردار در این زمان دستخوش تغییرات متعددی می‌شود. تغییرات زیر عمده‌ترین دلایل بروز سردرد در سه ماهه اول بارداری هستند:
- تغییرات هورمونی
- افزایش حجم خون
- افزایش وزن سریع
سایر علل شایع سردرد در سه ماهه اول بارداری نیز عبارتند از:
- کم آبی بدن
- تهوع و استفراغ
- کمبود خواب
- ترک کافئین
- تغذیه ضعیف
- سطح قند خون پایین
- فعالیت بدنی خیلی کم
- حساسیت به نور
- تغییرات در بینایی
برخی از غذاها نیز ممکن است باعث سردرد شوند. غذاهای رایجی که ممکن است در برخی افراد باعث سردرد شوند عبارتند از:
- لبنیات
- شکلات
- پنیر
- مخمر
- گوجه فرنگی‌ها
درمان سردرد در بارداری
درمان‌های مختلفی برای سردرد در بارداری توسط افراد مختلف ارائه می‌شود. توجه داشته باشید که دوران بارداری برای مادر و جنین بسیار دوره مهمی بوده و مصرف نسخه‌هایی که گاها توسط افراد غیر متخصص تجویز می‌شود، می‌تواند عوارض جبران ناپذیری را برجای بگذارد. بنابراین از مصرف خود سرانه هرگونه قرص یا داروی گیاهی و شیمیایی اکیدا خودداری نمائید. در ادامه با رایج‌ترین درمان‌های سردرد بارداری آشنا خواهیم شد:
درمان سردرد در بارداری بدون قرص
گاهی سردردهای بارداری با تغییرات کوچکی در سبک زندگی قابل درمان هستند، در بسیاری از افراد با رعایت موارد زیر تا حدی از شدت سردرد کاسته شده است:
- مصرف بیشتر آب آشامیدنی (حداقل 8 لیوان در روز)
- همیشه مواد مغذی برای خوردن همراه خود داشته باشید
- قرار دادن کیسه سرما یا گرما روی پیشانی یا پشت گردن خود
- ماساژ آهسته ناحیه گردن توسط خود فرد یا سایرین
- شرکت در کلاس‌های یوگای بارداری
- آموختن تکنیک‌های آرام سازی یا مدیریت استرس
- بیش از 4 ساعت بدون غذا نمانید
- از مصرف غذاهای فرآوری شده اجتناب کنید
- برای معاینه چشم به اپتومتریست مراجعه کنید
درمان سردرد میگرنی در بارداری
میگرن فراتر از یک سردرد ساده است و ممکن است با حساسیت به نور یا صدا، حالت تهوع، ضعف، تغییرات خلقی و حتی هاله قبل از شروع سردرد (نورا) همراه باشد. این سردردها معمولا فقط در یک طرف سر ایجاد می‌شوند.
اگر در طول بارداری از میگرن رنج می‌برید، سعی کنید از محرک‌هایی که ممکن است باعث ایجاد میگرن برای شما شوند دوری کنید. افراد محرک های مختلفی برای میگرن دارند، بنابراین مهم است که بدانید محرک‌های شخصی شما چیست. یک دفتر خاطرات سردرد داشته باشید و ببینید آیا محرک‌های شما شامل موارد زیر می‌باشد یا خیر:
- غذاهای خاص مانند شکلات یا مواد افزودنی غذایی مانند کافئین یا MSG
- نورهای روشن یا سوسوزن، بوهای قوی و صداهای بلند
- کم خوابی یا خواب زیاد
- حذف وعده‌های غذایی
- صفحه نمایش کامپیوتر یا فیلم
- تمرین‌های ورزشی دشوار
- محرک‌های عاطفی مانند مشاجره یا استرس
اگر از تهوع یا استفراغ همراه با میگرن رنج می‌برید، می‌توانید با صلاحدید پزشک متوکلوپرامید مصرف کنید.
اکثر تریپتان‌ها (داروهای میگرن) در بارداری بی خطر نیستند. اگر با پاراستامول و کدئین تسکین نمی‌یابید، ممکن است بتوانید گهگاه سوماتریپتان مصرف کنید. پیش از مصرف سوماتریپتان حتما از پزشک خود و پزشک داروساز مشورت‌های لازم را دریافت نمایید.
برای سردرد در بارداری چه قرصی بخوریم؟
اگر سردرد فرد با اقدامات ساده (مثلاً استراحت و آبرسانی مجدد) برطرف نشد، یک داروی امن برای مصرف در طول بارداری پاراستامول می‌باشد. توجه داشته باشید که مصرف پاراستامول نباید بیش از 3 بار در هفته انجام شود.
همچنین هنگامی که باردار هستید، از مصرف داروهای ضد التهابی مانند ایبوپروفن یا آسپرین و یا داروهای حاوی کافئین خودداری کنید.
منابع:
