تومور مغزی در نتیجه رشد سلول‌های غیر طبیعی در مغز ایجاد می‌شود. آناتومی مغز بسیار پیچیده است و بخش‌های مختلفی مسئول عملکردهای مختلف سیستم عصبی هستند. تومورهای مغزی می‌توانند در هر قسمت از مغز یا جمجمه از جمله پوشش محافظ آن، قسمت زیرین مغز (پایه جمجمه)، ساقه مغز، سینوس‌ها و حفره بینی و بسیاری از نواحی دیگر بروز پیدا می‌کنند و شامل مواردی مانند تومور هیپوفیز، تومور نخاعی، تومور مخچه، تومور مغزی پشت چشم، تومور مغزی گلیوما، کیست مغزی و… باشد.
در این صفحه از وبسایت دکتر محمود یزدان پناهی، جراح و متخصص مغز و اعصاب، به موضوع تومور مغزی در زنان، علائم آن و روش های درمان آن می پردازیم. برای دریافت اطلاعات کامل درباره این موضوع، این مطلب را از دست ندهید.
افزون بر 120 نوع گوناگون تومور مغزی، ضایعات و کیست وجود دارد که بر اساس محل وقوع و نوع سلول‌هایی که از آن‌ها ساخته شده‌اند، افتراق داده می‌شوند. انواع خاصی از تومورها معمولاً خوش خیم (غیر سرطانی) هستند، در حالی که برخی دیگر معمولاً بدخیم (سرطانی) هستند. برخی دیگر ممکن است شانس برابر برای بروز بدخیمی و سرطانی شدن را داشته باشند.
برخی از انواع تومورها از استخوان یا انواع دیگر بافت‌های خارج از مغز منشأ گرفته و تومورهای پایه جمجمه نامیده می‌شوند. با این حال، نزدیکی آن‌ها به مغز باعث می‌شود که آن‌ها بر ساختارهای مغز تأثیر بگذارند، به همین دلیل آن‌ها در انواع تومور مغزی گنجانده شده‌اند.
علائم تومور مغزی در زنان
بخش‌های مختلف مغز عملکردهای مختلفی را کنترل می‌کنند، از این رو علائم تومور مغزی بسته به محل تومور متغیر است. به عنوان مثال، تومور مغزی واقع در مخچه در پشت سر احتمال دارد موجب بروز مشکلاتی در حرکت، راه رفتن، تعادل و هماهنگی در فرد مبتلا به تومور مغزی شود. اگر تومور بر مسیر بینایی که مسئول بینایی است تأثیر بگذارد، ممکن است به خاطر تومور مغزی در زنان تغییرات بینایی رخ دهد. اندازه تومور و سرعت رشد آن نیز بر علائمی تومور مغزی در زنان که تجربه می‌شود، تأثیر می‌گذارد.
تومورهای مغزی همیشه علائمی ایجاد نمی‌کنند. در واقع، شایع‌ترین تومور مغزی در افراد بزرگسال که مننژیوما می‌باشد اغلب آن‌قدر آهسته رشد می‌کند که مورد توجه قرار نمی‌گیرد. احتمال دارد تومور مغزی در زنان تا زمانی که به اندازه کافی بزرگ شوند که با بافت‌های سالم داخل مغز تداخل ایجاد کنند، شروع به ایجاد علائم نکنند
به طور کلی، شایع‌ترین علائم تومور مغزی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- سردرد
- تشنج
- بروز مشکلاتی مشکل در فکر کردن، صحبت کردن یا یافتن کلمات
- شخصیت یا رفتار تغییر می‌کند
- ضعف، بی‌حسی یا فلج در یک قسمت یا یک طرف بدن
- از دست دادن تعادل، سرگیجه یا بی‌ثباتی
- از دست دادن شنوایی
- بینایی تغییر می‌کند
- سردرگمی و گیجی
- از دست دادن حافظه
علائم اولیه تومور مغزی در زنان ( و دختران جوان)
علائم اولیه تومور مغزی در زنان ( و دختران جوان) با دیگر گروه‌های سنی و جنسی فرقی ندارد و می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- سردرد با شروعی متفاوت از قبل
- بروز سردردی که به تدریج شدت آن بیشتر و شدیدتر می‌شود.
- بروز حالت تهوع یا استفراغ با دلایل ناشناخته
- بروز اختلالات بینایی، مانند بینایی مبهم، دوبینی یا از دست دادن دید محیطی
- از دست دادن تدریجی احساس یا حرکت در یک دست یا پا
- بروز مشکلاتی در حفظ تعادل بدن
- بروز مشکلات گفتاری
- سردرگمی و گیجی در امور روزمره
علت تومور مغزی در زنان
تومورهای مغزی که با رشد سلول‌ها در مغز شروع می‌شوند، تومورهای اولیه مغز نامیده می‌شوند. این تومورها ممکن است درست در مغز یا بافت اطراف آن شروع شوند. بافت مجاو مغزر ممکن است شامل غشاهایی باشد که مغز را می پوشاند که مننژ نامیده می شود. تومور مغزی در زنان همچنین می‌توانند در اعصاب، غده هیپوفیز و غده صنوبری ایجاد شوند.
تومورهای مغزی زمانی اتفاق می‌افتند که سلول‌های داخل یا نزدیک مغز تغییراتی در DNA خود ایجاد می‌کنند. DNA سلول حاوی دستورالعمل‌هایی است که به سلول می گوید چه کاری انجام دهد یا چه نقشی بر عهده داشته باشد. این تغییرات موجب می شود زمانی به جای اینکه سلول‌های سالم به عنوان بخشی از چرخه زندگی طبیعی خود بمیرند، به سرعت رشد کرده و به زندگی خود ادامه دهند. این امر باعث می شود تعداد زیادی سلول اضافی در مغز ایجاد شود. سلول های اضافی می‌توانند با رشد خود موجب پدیدار شدن مشکلی به نام تومور مغزی شوند.
مشخص نیست چه عاملی باعث تغییرات DNA می شود که منجر به تومور مغزی در زنان می شود. برای بسیاری از افراد مبتلا به تومورهای مغزی، علت آن هرگز مشخص نیست. گاهی اوقات والدین تغییرات DNA را به فرزندان خود منتقل می کنند. این تغییرات می‌تواند خطر ابتلا به تومور مغزی را افزایش دهد. تومورهای ارثی مغزی معمولاً نادر هستند. البته اگر سابقه خانوادگی تومور مغزی دارید، در مورد آن با پزشک معالج خود مشورت کنید. همچنین ممکن است ملاقات با یک متخصص ژنتیک در زمینه اطلاع از اینکه آیا سابقه خانوادگی شما خطر ابتلا به تومور مغزی را افزایش می دهد یا خیر، مفید است. وقتی تومورهای مغزی در کودکان اتفاق می‌افتد، احتمالاً تومورهای مغزی اولیه هستند. در افراد بزرگسال، تومورهای مغزی به احتمال زیاد سرطانی هستند که از جای دیگری شروع شده و به مغز سرایت کرده اند.
تومور مغزی در زنان باردار
وجود تومور مغزی در زنان باردار می‌تواند با عوارض جدی مانند افزایش مرگ‌ومیر مادر، سکته مغزی، محدودیت رشد داخل رحمی، زایمان زودرس و زایمان اورژانسی همراه باشد. از این رو نیاز شناخت و تشخیص زودهنگام ( با روش‌هایی مانند آم آر آی مغز) و کنترل به موقع تومور مغزی در زنان باردار بسیار مهم می‌باشد.
روش‌های درمان تومور مغزی در زنان
روش‌های مختلفی برای درمان انواع تومور مغزی خوش خیم و بدخیم وجود دارد. رایج‌ترین روش معمولاً عمل جراحی (جراحی مغز و اعصاب) است. برای برخی از تومور مغزی در زنان، برداشتن به کمک عمل جراحی و پایش مداوم تومور مغزی ممکن است تنها درمان مورد نیاز باشد. روش‌های جراحی رایج برای برداشتن تومور مغزی شامل کرانیوتومی، نورواندوسکوپی، فرسایش لیزری و لیزر درمانی حرارتی بینابینی می‌باشد.
در کنار عمل جراحی شیمی‌درمانی و پرتودرمانی را می‌توان برای درمان سرطان مغز با کمک به کوچک شدن تومور، کاهش سرعت رشد و/یا جلوگیری از بازگشت آن استفاده کرد. این روش‌ها می‌توانند به تنهایی و یا در ترکیب با یکدیگر به کار گرفته شوند و ترکیب خوب این روش‌ها می‌تواند شانس موفقیت آن‌ها و درمان تومور مغزی در زنان را بالا ببرد. پرتودرمانی خارجی، رادیوسرجری استریو تاکتیک و پروتون درمانی از روش‌های کاربردی پرتودرمانی تومور مغزی هستند.
روش دیگر درمان تومور مغزی در زنان روش درمان هدفمند می‌باشد. درمان‌های دارویی هدفمند، درمان‌هایی مبتنی بر به کار بردن داروهایی هستند که به طور انتخابی به سلولی سرطانی حمله می‌کنند تا گسترش تومور را متوقف کنند. برخلاف شیمی‌درمانی، درمان‌های هدفمند از بافت سالم محافظت می‌کنند، بنابراین معمولاً عوارض جانبی کمتر و خفیفی را برای فرد تحت درمان دارند. این داروها اغلب برای درمان تومورهای متاستاتیک مغزی استفاده می‌شوند و گاهی با درمان‌های دیگر مانند جراحی یا پرتودرمانی ترکیب می‌شوند.
بعد از درمان تومور مغزی در زنان نوبت به دوره نقاهت بعد از عمل تومور مغزی می‌رسد. در این دوران فرد درمان گیرنده باید تلاش کند که راهنمایی‌ها و دستورالعمل‌های پزشک جراح را به کار بندد. استراحت کافی، فعالیت بدنی مناسب، تغذیه خوب و ویزیت‌های متناوب و پایش توسط پزشک جراح می‌تواند موفقیت فرآیند درمانی تومور مغزی در زنان را تکمیل و کامل کند. این روش‌ها همچنین می‌توانند مخاطرات و عوارض بیماری و فرایند درمانی آن را کنترل کنند.
منابع:
