عمل جراحی لامینکتومی پروسه‌ای است که طی آن با برداشت بخشی از استخوان‌های ستوان فقرات فواصلی را مابین مهره‌ها ایجاد می‌کنند. معمولا برداشت استخوان شامل بخش پشتی استخوان‌های مهره‌ای یعنی لامینا می‌باشد. لامینکتومی فضای کانال مهره‌ای را به منظور برداشت فشار از روی نخاع و اعصاب نخاعی، افزایش می‌دهد. لامینکتومی اغلب به عنوان بخشی از جراحی برداشت فشار از روی نخاع انجام خواهد شد.
فشار بالا در کانال نخاعی اغلب به دلیل رشد غیرطبیعی و بیش‌از‌حد استخوان‌های ستون فقرات ایجاد می‌شود و در افراد دچار آرتریت شایع است. همچنین رشد بیش‌از‌حد استخوان با افزایش سن نیز دیده می‌شود. از دلایل دیگر این وضعیت به وراثت نیز می‌توان اشاره کرد.
لامینکتومی معمولا به عنوان آخرین درمان پس از انجام درمان‌های دارویی، فیزیوتراپی و تزریقات داخل نخاعی مدنظر قرار می‌گیرد. همچنین لامینکتومی به دنبال تشدید علائم توصیه خواهد شد.
به‌طورکلی در موارد خفیف دیسک ستون فقرات از درمان‌های غیر تهاجمی استفاده شده و در موارد شدید و علامت‌دارشده از جراحی ستون فقرات استفاده می‌شود.
اگر به دنبال کسب اطلاعات بیشتر در خصوص عمل جراحی لامینکتومی هستید به صفحه اینستاگرام دکتر محمود یزدان پناهی بورد تخصصی جراحی مغز و اعصاب و ستون فقرات و دیسک کمر مراجعه نمایید.
عمل جراحی لامینکتومی به چه علت انجام می‌شود؟
رشد بیش‌از‌حد استخوانی در ستون فقرات می‌توانند در ارتباط با کانال نخاعی باشد که در این حالت کانال نخاعی دچار تنگی شده و نخاع و اعصاب نخاعی تحت فشار قرار خواهند گرفت. این فشار می‌تواند باعث ایجاد درد، بی‌حسی و ضعفی شود که به دست یا پا انتشار می‌یابد.
از آنجاکه عمل جراحی لامینکتومی باعث بازگشت کانال نخاعی به شرایط اولیه می‌شود، درد منتشره را بهبود خواهد بخشید اما نکته‌ی حائز اهمیت این است که این جراحی شرایط ایجاد‌کننده تنگی را برطرف نمی‌کند.
عمل جراحی لامینکتومی در موارد زیر توصیه می‌شود:
- روش‌های کمتر تهاجمی مثل دارودرمانی، فیزیوتراپی و تزریقات داخل نخاعی باعث بهبود دیسک گردن و کمر نشود.
- ضعف و بی‌حسی عضلانی ایستادن و راه‌رفتن را با مشکل مواجهه کند.
- آسیب به اعصاب منجر به بی‌اختیاری مدفوع و ادرار شود.
در بعضی از موارد عمل جراحی لامینکتومی به عنوان بخشی از جراحی ترمیم فتق و پارگی دیسک انجام می‌شود. جراح برای دسترسی به دیسک دچار بیرون‌زدگی نیاز دارد تا بخش‌هایی از لامینا را بردارد.
عمل جراحی لامینکتومی کمر
عمل جراحی لامینکتومی کمر شامل برداشت لامینا از بخش پشتی استخوان‌های مهره‌ی کمری به منظور ایجاد فضای مناسب در کانال مهره‌ای و همچنین برداشت فشار از روی نخاع و اعصاب نخاعی در موارد پارگی دیسک کمر می‌باشد.
علائم پارگی دیسک کمر
- احساس درد در پاها
- تیر‌کشیدن بخش آسیب‌دیده
- احساس ضعف و بی‌حسی در پاها
- فلج‌شدن پاها
- بی‌اختیاری در دفع ادرار و مدفوع
معمولا در موارد دیسک کمر خفیف و پارگی خفیف دیسک کمر، توصیه بر استراحت و درمان‌های تسکینی است اما در موارد شدید و علامت‌دار نیاز به عمل جراحی دیسک کمر است.
| دیگران می خوانند: کارهایی که برای دیسک کمر ضرر دارد |
عمل جراحی لامینکتومی گردن
عمل جراحی لامینکتومی گردن شامل برداشت بخش پشتی استخوان‌های مهره‌ای گردنی با هدف ایجاد فضای مناسب در کانال نخاع گردنی می‌باشد. همچنین این جراحی در موارد پارگی دیسک گردن نیز کاربرد دارد.
علائم پارگی دیسک گردن
- درد شدید در ناحیه گردن و کمر
- از‌دست‌دادن تعادل و هماهنگی
- احساس درد و بی‌حسی پیشرونده در دست‌ها
مئارد بالا را می توان شایع ترین علائم دیسک گردن و پارگی آن دانست. همانند دیسک کمر، در دیسک گردن خفیف نیز توصیه بر استراحت است اما در موارد شدید دیسک گردن باید هر چه سریع‌تر درمان با جراحی دیسک گردن مدنظر قرار بگیرد.
عوارض جراحی لامینکتومی
عمل جراحی لامینکتومی یک پروسه جراحی ایمن است اما همانند تمامی مداخلات پزشکی این جراحی نیز دارای خطراتی می‌باشد که عبارتند از:
- خونریزی
- عفونت
- تشکیل لخته
- آسیب عصبی
- نشت مایع مغزی-نخاعی
تفاوت جراحی‌های ستون فقرات
تمام جراحی‌های انجام شده برروی ستون فقرات با هدف بهبود درد و برداشت فشار از روی نخاع و اعصاب نخاعی انجام می‌شوند. با این وجود شیوه‌ی انجام هر یک از این اعمال متفاوت است. با توجه به نوع آسیب و شدت آن ممکن است نیاز به نوع جراحی متفاوت باشد.
لامینوتومی یا لامینکتومی
لامینوتومی یک پروسه جراحی کوچک است و تنها شامل ایجاد یک سوراخ در لامینا است درحالی‌که لامینکتومی یک پروسه جراحی بزرگ بوده و شامل برداشت کامل لامینای استخوان مهره‌ای می‌شود.
لامینکتومی یا دیسککتومی
همانطور که گفته شد لامینکتومی شامل برداشت بخشی از استخوان مهره‌ای است درحالی‌که دیسککتومی شامل برداشت بخشی از دیسک بیرون‌زده در جهت کاهش فشار نخاع می‌باشد.
کدام روش جراحی مناسب شماست؟
نکته حائز اهمیت در خصوص انتخاب روش جراحی مشاوره کامل با جراح به منظور تعیین علت درد به همراه جزئیات و عوارض هر یک از انواع جراحی‌ها می‌باشد. این موضوع باعث می‌شود شما به درک لازم از شیوه‌های جراحی برسید و به همراه جراح مناسب‌ترین شیوه را انتخاب نمائید.
چگونه برای عمل جراحی لامینکتومی آماده شوید؟
قبل از عمل جراحی لازم است تا مدتی از خوردن و نوشیدن خودداری کنید. همچنین لازم است با پزشک خود در خصوص داروهایی که باید مصرف کنید و داروهایی که باید قطع کنید، صحبت نمایید. پس از تصمیم به انجام عمل جراحی لامینکتومی یک سری از اتفاقات را باید انتظار داشت:
در هنگام عمل جراحی لامینکتومی
عمل جراحی لامینکتومی به صورت روتین تحت بیهوشی عمومی انجام می‌شود پس بیمار در طول فرآیند جراحی هوشیار نخواهد بود.
تیم بیهوشی بیمار را در هنگام جراحی از نظر فشارخون، ضربان قلب، تنفس و سطح هوشیاری تحت نظر خواهند گرفت.
- جراح با ایجاد برش برروی ناحیه درگیر پوست و عضلات را از روی مهره کنار می‌زند. با استفاده از ابزارهای خاص کمترین میزان لازم از لامینا جدا خواهد شد. اندازه برش جراحی با توجه به اندازه بیمار و اندازه آسیب بسیار متفاوت خواهد بود. روش‌های جراحی کمترتهاجمی از برش‌های کوچکتری نسبت به جراحی‌های باز استفاده می‌کنند.
- اگر جراحی لامینکتومی به عنوان بخشی از جراحی دیسککتومی انجام شود، پس از برداشت لامینا جراح تکه‌های بیرون‌زده از دیسک را نیز برخواهد داشت.
- برای مهره‌ای که برروی مهره دیگر سوار شده است یا ستوان فقرات دچار انحنا ممکن است اتصال مهره‌ای به منظور تثبیت نخاع انجام شود. در اتصال مهره‌ای، جراح دو یا سه مهره نخاع را پس از برداشت مفاصل بین مهره‌ای به صورت دائمی به هم متصل می‌کند. ممکن است این جراحی نیاز به پیوند استخوان یا پیچ و اتصالات فلزی داشته باشد.
- با توجه به شرایط آسیب ممکن است جراح از یک برش کوچک و میکروسکوپ برای درمان استفاده کند.
| دیگران می خوانند: جراحی دیسک کمر با لیزر |
بعد از عمل جراحی لامینکتومی
بعد از انجام عمل جراحی لامینکتومی، بیمار به بخش مراقبت‌های پس از بیهوشی منتقل می‌شود تا از لحاظ عوارض بیهوشی و جراحی تحت نظارت قرار بگیرد. ممکن است از بیمار خواسته شود تا پاها و دست‌های خود را حرکت دهد. معمولا پس از جراحی برای تسکین درد دارو تجویز خواهد شد.
معمولا بیمار بعد از انجام عمل جراحی لامینکتومی یک یا دو شب در بیمارستان بستری خواهد بود. ممکن است پزشک برای بهبود سریع بیمار فیزیوتراپی را توصیه کند.
با توجه به شرایط کاری بیمار، ممکن است بیمار چند هفته زمان برای بازگشت به کار خود نیاز داشته باشد. اگر جراحی شامل اتصال مهره‌ای بوده باشد، مدت زمان بهبودی طولانی‌تر خواهد بود.
مراقبت‌های لازم بعد از عمل جراحی لامینکتومی
بعد از انجام عمل جراحی بر دیسک ستون فقرات مهم‌ترین اقدام کنترل درد است تا بیمار بتواند به فعالیت طبیعی و روزمره خود بازگردد. به منظور کنترل درد می‌توان از داروها و همچنین فعالیت بدنی مناسب بهره برد. بیمار باید در دوره بهبودی از فعالیت‌هایی که دارای حرکات ناگهانی و شدید هستند خودداری کند.
مراقبت از زخم جراحی دیسک نیز لازم است تا بهبود زخم به بهترین شکل و بدون عفونت صورت پذیرد.
فیزیوتراپی بعد از جراحی لامینکتومی
فیزیوتراپی بعد از جراحی لامینکتومی باید در سریع‌ترین زمان ممکن آغاز شود تا موجب بهبود تحرک شده و از آسیب‌های بعدی نیز جلوگیری کند.
معمولا 4 تا 6 هفته بعد از جراحی دیسک گردن یا کمر فیزیوتراپی آغاز می‌شود. اگر پس از این جراحی‌ها عوارضی مثل خونریزی شدید یا عفونت وجود داشته باشد، این زمان ممکن است طولانی‌تر شود.
قبل از انجام فیزیوتراپی لازم است تا مواردی همچون تاریخچه پزشکی، معاینه فیزیکی، توانایی حرکت، قدرت بدنی، بهبود زخم جراحی، وضعیت نورولوژیک، انعطاف‌پذیری و عملکرد بیمار مورد بررسی قرار بگیرد.
بعد از بررسی موارد ذکرشده فیزیوتراپ اقدام به طراحی برنامه خاص بیمار خواهد کرد.
ورزش‌های بعد از جراحی لامینکتومی
برنامه ورزشی مناسب یکی از اقدامات لازم بعد از جراحی لامینکتومی می‌باشد. تحقیقات نشان می‌دهد افرادی که بعد از جراحی لامینکتومی اقدام به ورزش می‌کنند، بهبودی بهتری را تجربه خواهند کرد.
ورزش‌های توصیه‌شده بعد از جراحی دیسک گردن و کمر شامل ورزش‌های محدوده حرکتی و تقویت عضلات هسته بدنی می‌باشد. بهتر است برنامه ورزشی توسط متخصص با توجه به وضعیت عملکردی عضلات طراحی شود. ورزش‌های هوازی بعد از جراحی لامینکتومی برای بهبود وضعیت کلی سلامت توصیه می‌شود. شدت ورزش نیز باید در طی زمان افزوده شود.
ورزش‌های کششی نیز به منظور بهبود انعطاف‌پذیری عضلات مناسب هستند.
نحوه خوابیدن بعد از جراحی لامینکتومی
مناسب‌ترین شیوه برای خوابیدن بعد از جراحی ستوان فقرات خوابیدن به پشت است چراکه این پوزیشن باعث بیشترین حمایت و حفاظت از ناحیه جراحی می‌شود. برای کاهش درد و ناراحتی در پوزیشن خوابیده به پشت بهتر است ناحیه کمر و زانوها توسط بالش‌هایی حمایت شوند. همچنین باید دست‌ها در کنار فرد قرار بگیرد، چراکه اگر دست‌ها در زیر سر یا گردن قرار داده شود ممکن است آسیب‌هایی به گردن و شانه‌ها وارد شود.
اگر جراحی دیسک گردن انجام شده باشد لازم است تا از بالش‌های مخصوص ارتوپدی و یا کولار گردنی در هنگام خواب استفاده بشود تا از حرکت بیش از حد جلوگیری نماید.
خوابیدن برروی شکم پس از جراحی دیسک گردنی یا کمری توصیه نمی‌شود اما خوابیدن به پهلو با حمایت مناسب امکانپذیر است. به منظور حمایت در پوزیشن خوابیده به پهلو لازم است تا بیمار بالشی را در بین زانوهای خود قرار بدهد.
بسیاری از افراد بعد از انجام جراحی لامینکتومی بهبود قابل‌توجه را در علائم خود به ویژه درد منتشره به دست و پا را گزارش می‌دهند. اگر فرد دچار بیماری‌های زمینه‌ای همچون آرتریت باشد، این بهبودی کمتر خواهد بود.
منابع
