جراحی دیسک گردن

تیم دکتر محمود یزدان پناهی جراحی مغز و اعصاب، جراحی ستون فقرات و آندوسکوپی مغز و هیپوفیز افتخار دارد که مقاله‌ای کاربردی در مورد جراحی دیسک گردن به مخاطبان خود عرضه نماید. برای کسب اطلاعات بیشتر از فعالیت‌های درمانی دکتر یزدان پناهی می‌تواند به صفحه اینستاگرام ایشان با عنوان کاربری dr.mahmood.yazdanpanah مراجعه نمایید.

کار دیسک‌های گردن پشتیبانی از استخوان‌های مهره گردن و در عین حال فراهم آوردن انعطاف‌پذیری را برای حرکات سر است. هر دیسک گردنی که بین مهره‌های گردن مجاور روی هم قرار گرفته است، به عنوان ضربه‌گیر عمل می‌کند تا به ستون فقرات گردنی کمک کند تا فشارها و بارهای مختلف را تحمل کند. گاهی دیسک‌های گردن به علت‌های مختلف مانند تومور نخاعی یا… آب خود را از دست داده، سفت می‌شوند و در انعطاف‌پذیری کمتری پیدا می‌کنند. چنین تغییرات دژنراتیو احتمال دارد منجر به فتق یا پارگی دیسک گردن شود که زمانی است که هسته داخلی دیسک از لایه بیرونی آن بیرون زده و با ریشه عصبی و یا عصب نخاعی تماس پیدا می‌کند. در موارد دیگر، دیسک گردن ممکن است  به خاطر وارد آمدن  ضربه مستقیم به آن یا تغییرات تدریجی تخریب شود. بدون خون‌رسانی و پایانه‌های عصبی، دیسک گردن نمی‌تواند خود را ترمیم کرده و  می‌تواند علت درد پشت گردن باشد.

احتمال دارد پزشک معالج ابتدا روش‌های کمتر تهاجمی را برای  دیسک گردن که به علت تروما یا تومور ایجاد نشده باشد، توصیه کند. برخی از گزینه‌های رایج درمان دیسک گردن به‌جز عمل جراحی شامل موارد زیر می‌باشند:

• استراحت.
• استفاده از یخ یا گرما.
• استفاده از گردن بند گردنی نرم. گردن بند به حمایت و بی‌حرکت کردن گردن کمک می‌کند.
• اجتناب از فعالیت بدنی شدید یا تشدیدکننده بیماری.
• فیزیوتراپی.
• مصرف داروها، از جمله شل کننده‌های عضلانی، مسکن‌ها (مانند استامینوفن) و ضدالتهاب‌ها (مانند ایبوپروفن و ناپروکسن).
• تزریق استروئید: دو نوع خاص از تزریق استروئید برای دیسک گردن در نظر گرفته می‌شود. بلوک اپیدورال گردنی روشی است که در آن استروئید به فضای اپیدورال (فضای کنار پوشش نخاع) تزریق می‌شود. بلوک مفصل فاست گردنی روشی است که در آن استروئید به کپسول (پوشش بافت همبند) مفصل فاست (مفصل کوچک در بالا و پایین هر مهره که مهره‌ها را به هم متصل می‌کند تا اجازه حرکت را بدهد) تزریق می‌شود.
• بلوک شاخه‌ای و فرسایش رادیو فرکانسی: این روش در برخی موارد گردن درد مزمن در نظر گرفته می‌شود. ابتدا یک بی‌حس کننده موضعی به عصب که مفصل فاست مهره‌ها را تأمین می‌کند تزریق می‌شود. اگر درد شما تسکین یافت، قدم بعدی این است که تسکین درد را دائمی کنید. این کار با آسیب رساندن به عصب شما با تکنیکی به نام فرسایش رادیویی انجام می‌شود. تسکین درد ماه‌ها طول می‌کشد. اگر عصب شما بازسازی شود، درد ممکن است بازگردد.

عمل جراحی دیسک گردن

جراحی دیسک گردنی یک اصطلاح کلی است که به روش‌های مختلفی اشاره دارد که برای تسکین علائم ناشی از فشار یا فشار بر روی نخاع یا ریشه‌های عصبی ناحیه گردن استفاده می‌شود. ریشه‌های عصبی اولین بخش از یک عصب هستند که از طریق حفره‌های کوچک بین مهره‌ها از نخاع خارج می‌شود.

شما ممکن است در این حالت‌ها کاندیدای جراحی دیسک گردن باشید:

• درمان‌های دیگر به برطرف شدن دیسک گردن کمکی نکند.
• علائم مربوط به دیسک گردن بدتر شود.
• شما به اندازه کافی سالم باشید که بتوانید عمل جراحی دیسک گردن را انجام دهید.

آیا جراحی دیسک گردن خطرناک است؟

ذکر این نکته لازم است که قبل از استفاده از عمل جراحی دیسک گردن معمولاً روش‌های دیگر به کار گرفته می‌شود. با ناکارآمدی روش‌های دیگر نیاز به استفاده از عمل جراحی می‌باشد. عمل جراحی دیسک گردن به مانند هر عمل جراحی مزایایی برای فرد بیمار به همراه داشته و طبیعتاً در آن احتمال بروز مخاطرات یا عوارضی وجود دارد. انتخاب درست پزشک جراح و همچنین رعایت دستورالعمل‌های ارائه شده از طرف پزشک جراح در دوران نقاهت می‌تواند احتمال بروز مخاطرات بعد از عمل جراحی را به کمترین حد ممکن برساند.

انواع جراحی دیسک گردن

روش‌های رایج جراحی شامل موارد زیر می‌باشد:

دیسککتومی گردن: در این روش، جراح بخشی از دیسک را برای کاهش فشار روی ریشه‌های عصبی مجاور برمی دارد.

لامینوتومی یا لامینکتومی گردنی: در این روش‌ها، جراح قسمت کوچکی از قوس‌های استخوانی کانال نخاعی را که لامینا نامیده می‌شود، حذف می‌کند. در لامینوتومی فقط بخش کوچکی از لامینا برداشته می‌شود. کل لامینا در لامینکتومی همراه با هرگونه خار استخوان، مواد دیسک و رباط ضخیم شده در صورت نیاز برداشته می‌شود. برداشتن لامینا باعث افزایش اندازه کانال نخاعی می‌شود که فشار وارد بر ناحیه گردن را کاهش می‌دهد.

فورامینوتومی یا فورامینکتومی گردنی: هردوی این روش‌ها برای باز کردن دهانه‌های ریشه‌های عصبی برای خروج از نخاع با برداشتن مقداری استخوان در آن ناحیه انجام می‌شوند. در فورامینکتومی مقدار زیادی از استخوان برداشته می‌شود.

کورپکتومی گردن: در این روش جراحی، جراح بدن مهره (قسمت بزرگ جلویی مهره) و همچنین دیسک را برای کاهش فشار روی نخاع برمی دارد. در برخی موارد، این امر با آمیختگی مهره‌ها (که دو یا چند مهره را به طور دائم به هم متصل می‌کند) برای ثابت نگه داشتن ستون فقرات گردنی دنبال می‌شود.

جراحی دیسک گردن از جلو

جراحی دیسک گردن از جلو یکی از انواع روش‌های جراحی دیسک گردن است که در آن، در ابتدا جراح در قسمت جلوی گردن فرد جراحی‌شده برش‌های ۲ تا ۳ سانتی‌متر ایجاد کرده و فضای کافی برای گذشتن از ماهیچه و عروق و رسیدن به دیسک گردن را فراهم می‌کند. در مرحله بعدی با دستگاه رادیوگرافی، در هنگام جراحی محل دقیق ضایعه تعیین می‌شود. سپس با استفاده از میکروسکوپ و ابزارهای جراحی نظیر اکارتور، تخلیه مایع مفصلی خارج شده از دیسک انجام شده و بعد از آن با کمک میکروسکوپ لب‌های ناحیه آسیب‌دیده جمع و استخوان‌هایی که بر روی نخاع و ریشه عصبی فشار وارد کرده‌اند آزاد می‌شود. همچنین دیگر عوامل ایجاد کننده دیسک گردن خارج شده و با استفاده از ابزار مخصوص محل موردنظر پر می‌شود. گاهی اوقات نیز از دیسک‌های مصنوعی جهت پر کردن فضای خالی دیسک گردن استفاده می‌شود.

جراحی دیسک گردن از پشت

جراحی دیسک گردن از پشت از روش‌های جراحی کاربردی دیسک گردن بوده که علاوه بر دیسک گردن در بیماری‌هایی مانند تنگی کانال نخاعی یا بیماری OPLL نیز مزیت‌های زیادی به دنبال دارد. در جراحی دیسک گردن بعد از بیهوشی فرد جراحی شونده، وی بر روی شکم خوابانده شده و برش ۱۰ سانتی‌متری بر روی ناحیه پشتی گردن او ایجاد می‌شود. در گام بعدی ماهیچه‌ها، مهره‌ها و استخوان‌هایی که بر روی نخاع و ریشه‌های عصبی فشار وارد کرده‌اند به طور کامل حذف‌شده تا نخاع کاملاً آزاد شود و فشار وارد بر گردن از میان رود. در مرحله بعدی مایع غضروفی نشتی جمع‌آوری ‌شده و در صورت نیاز دیسک پاره شده که باعث ایجاد فشار بر روی نخاع می‌شود حذف و یا با دیسک‌های مصنوعی جایگزین می‌شود. گاهی  برای بهبود کامل عارضه دیسک گردن، از فیوژن یا قرار دادن پیچ و مهره و یا پیوند زدن استخوان از پشت مهره گردن استفاده می‌شود.

جراحی آندوسکوپی دیسک گردن

 در این روش بیمار تحت بی‌حسی موضعی یا نخاعی قرار داده می‌شود و در مرحله بعدی با کمک یا اندوسکوپ برش پوستی خیلی کوچکی (نزدیک به 7 میلی‌متر) در ناحیه گردن انجام می‌شود.در گام بعدی جراح به کمک لوله‌ی کانال مانند باریکی وارد ناحیه جراحی شده ،دیسک بیرون زده یا لیگامان ضخیم شده را حذف می‌کند. این عمل جراحی در زمان خیلی کمی(30 تا 45 دقیقه ) انجام می‌شود و محل جراحی نیز با پانسمان کوچکی بسته می‌شود.

جراحی دیسک گردن با لیزر

در این روش در ابتدا با کمک رادیولوژی محل جراحی مورد تحلیل قرار گرفته تهیه شده و در گام بعدی یک سوزن نازک وارد دیسک پاره شده می‌شود. در مرحله بعدی فیبر نوری ویژه‌ای  وارد بدن بیمار شده و انرژی لیزر به وسیله این فیبر به دیسک پاره شده منتقل می‌شود.  تابش  لیزر به دیسک گردن موجب می‌شود بخش‌های گوناگونی از مایع ژلاتینی درون دیسک گردن به تدریج تبخیر شود. سپس مواد باقیمانده از محل مورد نظر بیرون آورده شده و نخاع و ریشه‌های عصبی آزاد و پیدا التهاب و درد فروکش می‌کند. مزیت دیگر جراحی دیسک گردن با لیزر تغییرات کم در ناحیه گردن فرد جراحی شده می‌باشد که سبب می‌گردد نیازی به استفاده از دیسک مصنوعی در ناحیه گردن نباشد.

عوارض جراحی دیسک گردن

می تواند شامل موارد زیر باشد و در این حالت فرد جراحی شده باید به پزشک خود در زمینه بروز این مخاطرات اطلاع دهد:

• تب بیش از 101.5 درجه (با تیلنول تسکین نیابد).
• تهوع یا استفراغ تسکین ناپذیر.
• درد تسکین ناپذیر شدید.
• عفونت ناحیه جراحی.
• بثورات یا خارش در محل برش (حساسیت به چسب پوست درمابوند).
• تورم و حساسیت در ساق پا.
• شروع جدید گزگز، بی حسی یا ضعف در بازوها یا پاها.
• سرگیجه، گیجی، حالت تهوع یا خواب آلودگی بیش از حد.

فلج شدن بعد از عمل دیسک گردن

این عارضه به‌ندرت رخ می‌دهد و در صورت وقوع نیاز است که فرد جراحی شده در اولین زمان ممکن به بیمارستان اعزام شده و با همفکری با پزشک جراح در مورد آن تصمیم لازم گرفته شود.

مراقبت‌های بعد از جراحی دیسک گردن

معمولا فرد جراحی شده یک روز بعد از عمل جراحی در بیمارستان بستری و سپس ترخیص می گردد. ضروری است که فرد جراحی شده  دستورالعمل‌های مراقبت در منزل جراح را به مدت 2 هفته پس از جراحی یا تا زمان ویزیت بعدی خود رعایت کند. به طور کلی مراقبت های بعد از جراحی دیسک گردن شامل موارد زیر می شود:

• از خم شدن یا چرخاندن گردن خودداری نماید.
• چیزی سنگین‌تر از 5 پوند بلند نکند.
• هیچ فعالیت شدیدی از جمله کار در حیاط، کارهای خانه و رابطه جنسی را انجام ندهد.
• تا ویزیت بعدی و همفکری با پزشک جراح خود رانندگی نکند.
• شایع ترین علائم دیسک گردن را شناخته و در صورت بازگشت آنها به پزشک جراح خود اطلاع دهد.

فیزیوتراپی بعد از عمل دیسک گردن

فیزیوتراپی بعد از عمل جراحی  ۴ تا ۱۲ هفته بعد از جراحی آغاز شده و  به مدت ۶ تا ۱۲ هفته طول می‌کشد. راهنمایی و دستورالعمل‌های لازم برای انجام آن و توصیه‌های مورد نظر برای رعایت در دوران فیزیوتراپی از طرف پزشک جراح صادر و لازم است توسط فرد جراحی شده اعمال گردد.

تغذیه بعد از عمل دیسک گردن

برای تضمین موفقیت عمل جراحی دیسک گردن فرد جراحی شده باید:

• سیگار نکشد یا از محصولات دارای نیکوتین استفاده نکند. نیکوتین از رشد استخوان‌های جدید جلوگیری کرده و ممکن است باعث بالا رفتن مخاطرات عمل جراحی دیسک گردن شود.
• الکل ننوشد: الکل و نوشیدنی‌های الکلی خون را رقیق کرده و خطر خونریزی را افزایش می‌دهد. همچنین فرد جراحی شده باید الکل را با داروهای ضد درد مخلوط نکند.