عوارض بعد از عمل تومور مغزی

افرادی که تحت هر نوع عمل جراحی قرار می‌گیرند، در معرض عوارض ناشی از بیهوشی، از دست دادن خون یا بروز عفونت هستند. علاوه بر این موارد، بیمارانی که عمل تومور مغزی انجام داده‌اند در معرض یک سری دیگر از عوارض اختصاصی‌تر هم هستند. این عوارض ممکن است شامل تشنج، تاری دید و یا استفراغ باشد.

به طور کلی انجام جراحی بر روی بافت بسیار حساسی مثل مغز با فرد را در معرض خطراتی قرار می‌دهد. این خطرات البته فقط در برخی موارد به واقعیت تبدیل می‌شوند. خطرات احتمالی جراحی مغز و اعصاب عبارتند از: مشکلات در گفتار، حافظه، ضعف عضلانی، اختلال تعادل، بینایی و هماهنگی و سایر عملکردها. این مشکلات ممکن است مدت کوتاهی طول بکشد و یا حتی تا آخر عمر به همراه فرد باشد. در این مقاله از سایت دکتر محمود یزدان پناهی به عوارض بعد از عمل تومور مغزی و اتفاقاتی که ممکن است بیمار پس از عمل تجربه کند خواهیم پرداخت.

بعد از عمل تومور مغزی چه اتفاقی می افتد؟

پس از جراحی، بیمار توسط تیمی از کادر درمان به دقت تحت نظر خواهد بود تا مطمئن شوند مغز بیمار تازه جراحی شده به درستی کار می‌کند و عملکرد معمولی دارد. ممکن است پزشک یا پرستار از بیمار سؤالاتی بپرسند تا از ادراک محیطی بیمار آگاه شوند. همچنین برای بررسی رفلکس مردمک‌های بیمار نوری به داخل چشمان او تابیده خواهد شد و از بیمار خواسته می‌شود کارهای ساده‌ای انجام دهد، همه این کارها برای سنجش بهتر کارایی مغز است. ممکن است پس از عمل تا چند روز از اکسیژن کمکی به منظور تنفس و اکسیژن رسانی بهتر به بیمار انجام شود.

بعد از جراحی معمولا بیمار را به CCU و یا NCCU (سی سی یو مخصوص بخش نوروسرجری) انتقال داده و به مدت یک شب بستری می‌کنند. در این بخش مانیتورینگ قلبی، تغذیه وریدی و اکسیژن درمانی برای بیمار انجام خواهد شد. همچنین یک یا دو روز  بعد از عمل یک پانسمان (بانداژ) بر روی سر بیمار و وجود خواهد  داشت.

سر تخت بیمار بالا نگه داشته می‌شود، این اقدام به کاهش تورم صورت یا سر کمک می‌کند. توجه داشته باشید که وجود تورم بعد از جراحی طبیعی است. ضمنا داروهایی برای تسکین درد جلو سر و درد پشت سر به بیمار داده خواهد شد.

با توجه به شرایط بیمار معمولاً 3 تا 7 روز در بیمارستان بستری و تحت نظر خواهد بود. بیمار ممکن است قبل یا پس از ترخیص به منظور بازیابی کامل توان جسمی خود به فیزیوتراپی (توانبخشی) نیاز داشته باشد.

پیش از رفتن به خانه پزشک معالج توصیه‌هایی را برای دوه نقاهت به بیمار خواهد کرد که حتما باید مراقبت های بعد از عمل تومور مغزی را رعایت کند.

دوره نقاهت بعد از عمل تومور مغزی

اینکه بعد از جراحی تومور مغز چه مقدار به توصیه‌های درمانی عمل می‌کنید با روند و سرعت بهبودی شما رابطه مستقیم دارد. همچنین اینکه جراحی در کدام ناحیه مغز انجام شده باشد و میزان تبحر جراح چقدر باشد هم در روند بهبودی تاثیرگذار است. در صورتی که دارای علائم تومور مغزی هستید می‌توانید به مطب دکتر محمود یزدان پناهی مراجعه کرده تا ضمن معاینه کامل و تشخیص قطعی، در صورت نیاز در اسرع وقت تحت جراحی قرار بگیرید.

بسیاری از افراد پس از جراحی مغز به خوبی بهبود می‌یابند، اما ممکن است مدتی طول بکشد. برخی افراد ممکن است دچار مشکلات میان مدت یا طولانی مدت شوند. مشکلاتی که ممکن است داشته باشید بستگی به ناحیه ای از مغز دارد که تومور در آن قرار داشته است.

روند بهبودی برای جراحی تومور مغز یا ستون فقرات تا حد زیادی به نوع تومور بیمار بستگی دارد. به عنوان مثال، بیمارانی که تحت عمل جراحی آندوسکوپی برای تومور هیپوفیز قرار می‌گیرند، معمولاً می‌توانند طی 1 تا 3 روز پس از عمل، بیمارستان را ترک کنند. حتی بیمارانی که برای گلیوبلاستوما یا تومورهای دیگر تحت کرانیوتومی قرار می‌گیرند، ممکن است در کمتر از 2 تا 3 روز بیمارستان را ترک کنند. برخی از بیماران تومور مدت طولانی تری در بیمارستان بستری هستند.

عوارض بعد از عمل تومور مغزی خوش خیم

مشکلات ناشی از تومور مغزی همیشه به محض برداشتن یا درمان تومور برطرف نمی‌شود. به عنوان مثال، برخی از افراد ضعف مداوم، حملات صرع (تشنج)، مشکل در راه رفتن و مشکلات گفتاری دارند. ممکن است برای کمک به بیمار و برای غلبه بر مشکلاتی که دارد به حمایت بیشتری نیاز باشد.

فلج شدن بعد از عمل تومور مغزی

بر خلاف فلج ناشی از آسیب نخاعی، که ناشی از قطع نخاع است، فلج آسیب مغزی به دلیل ارتباط ضعیف بین مغز و عضلات، یکی از عوارض بعد از عمل تومور مغزی است. این به دلیل آسیب به بخش هایی از مغز که مسئول کنترل ماهیچه هستند، رخ می دهد. از آنجایی که آسیب‌های مغزی معمولاً فقط یک طرف مغز را تحت تأثیر قرار می‌دهند، فلج معمولاً فقط در یک طرف بدن رخ می‌دهد. به عنوان مثال، اگر سمت چپ مغز آسیب ببیند، سمت راست بدن ممکن است فلج شود. این وضعیت به عنوان همی پلژی شناخته می شود.

همی پلژی بعد از جراحی همیشه رخ نمی‌دهد و با توجه به محل قرارگیری تومور و عمق جراحی فرد را درگیر می‌کند این فلج اغلب گذرا بوده و کم کم فرد توان خود را باز‌می‌یابد. فلج بعد از عمل هر چه زودتر برطرف شود، سیر بهبود بیماری هم بهتر خواهد بود. لازم به ذکر است که اگر عضلات 4 تا 8 هفته بعد از عمل به کار نیافتادند، معمولا تا آخر عمر به همان شکل باقی خواهند ماند.

تاری دید بعد از عمل تومور مغزی

6 ماهیچه وجود دارد که حرکت چشم را کنترل می‌کنند. هنگامی که اعصاب این ماهیچه‌ها توسط تومور و یا در طی فرآیند جراحی دچار آسیب شوند، حرکات چشم دچار ناهماهنگی خواهد شد که به آن استرابیسم گفته می‌شود. زمانی که چشم ها در یک راستا قرار نگیرند، یک چشم تصویری متفاوت از چشم دیگر را دریافت خواهد کرد. در این هنگام بیماران شکایت خواهند کرد که همه چیز دو برابر به نظر می‌رسد و اصطلاحا دچار دوبینی می‌شوند، زیرا مغز دو تصویر متفاوت را به صورت همزمان دریافت می‌کند. این شش عضله از طریق عصب مغزی 3 (اوکولوموتور)، عصب جمجمه ای 4 و 6 با مغز در ارتباط هستند.

درک پیام‌های تصویری در قسمت‌های پشتی مغز و لوب‌های اکسیپیتال انجام می‌شود، بنابراین وجود تومور در این ناحیه ریسک ناتوانی در درک تصویر را در بیمار افزایش خواهد داد که ممکن است حتی بعد از عمل نیز به همراه بیمار باقی بماند.

همچنین تاری دید بعد از عمل نیز معمولا به علت لرزش مردمک چشم می‌باشد که اصطلاحا در به آن نیستاگموس گفته می‌شود. موارد فوق را می توان از عوارض بعد از عمل تومور مغزی دانست که حتی بعد از یک عمل تومور مغزی بسیار موفق هم ممکن است دیده شود.

بیشتر بخوانید: اصلی ترین اقدامات پس از ضربه به سر

تشنج بعد از عمل تومور مغزی

تشنج‌های زودهنگام بعد از عمل (EPS) به دنبال جراحی تومور مغزی شایع هستند. EPS اغلب منعکس کننده عوارض جدی جراحی تومور مغزی است و با میزان نسبتا بالایی از عوارض جانبی عصبی و پزشکی همراه است. یکی از دلایل تشنج پس از جراحی، کمبود اکسیژن رسانی به مغز است که به آن هیپوکسی می‌گویند.

ممکن است داروهای ضد صرع برای جلوگیری از تشنج پس از جراحی مغز تجویز شوند. داروهای ضد صرع (AEDs) معمولا در افرادی که سابقه قبلی تشنج ندارند و پس از جراحی دچار این عارضه شده‌اند، تجویز خواهد شد. در صورت عدم بهبود معمولا برای بیمار جراحی مجدد انجام خواهد شد.

استفراغ بعد از عمل تومور مغزی

یکی از شایع‌ترین و ناراحت کننده‌ترین علائم بعد از کرانیوتومی، تهوع و استفراغ بعد از عمل (PONV) است. PONV می‌تواند باعث تأخیر در ترخیص از بیمارستان، رضایت کمتر بیمار و افزایش هزینه‌های کلی بستری شود.

خونریزی بعد از عمل تومور مغزی

بروز خونریزی در بافت‌های داخل مغز نیز ممکن است در 1 درصد موارد رخ دهد. خونریزی مغزی پس از جراحی عارضه خطرناکی است و معمولا در همان محل جراحی شده روی خواهد داد. این خونریزی معمولا ناشی از اختلالات هموستاز در فرد می‌باشد.

منابع:

https://medlineplus.gov/ency/article/003018.htm

https://www.ouh.nhs.uk/patient-guide/leaflets/files/11585Pcranial.pdf