فلج بعد از سکته مغزی یکی از عوارض شایع سکته مغزی بوده که به ضعف یا پلژی نیز معروف است. فلج یا ضعف ممکن است فقط یک طرف یا هر دوطرف صورت، بازو یا پا را درگیر کند. درصورتی که بعد از سکته مغزی دچار اختلال حرکتی عضلانی شده‌اید، می‌توانید جهت معاینه و تشخیص دقیق‌‌تر فلج بعد از سکته مغزی به مطب دکتر محمود یزدان پناهی (متخصص جراحی مغز و اعصاب) مراجعه کنید. همچنین جهت مشاهده ویدئو های بیشتر در این زمینه می توانید پیج اینستاگرام دکتر یزدان پناهی را دنبال کنید.
بسیاری از افراد، بعد از سکته مغزی، با توانبخشی مناسب در عرض شش ماه بهتر می‌شوند. پس تشخیص و درمان به موقع حائز اهمیت است. نکته اصلی برای بهبود موفقیت آمیز، عمل به توصیه‌های پزشک است. فلج دست و بازو یکی از دائمی‌ترین نقص‌هایی است که بازماندگان سکته مغزی با آن مواجه هستند، با این وجود امکان بازتوانی و بهبود شرایط حتی برای این دسته از بیماران نیز وجود دارد.
درخواست مشاوره رایگان
برای دریافت مشاوره اولیه توسط دکتر یزدان پناهی فرم زیر را پر کنید.
لمس شدن بدن بعد از سکته مغزی
وقتی شخصی سکته مغزی می‌کند، خون رسانی به مغزش موقتا قطع می‌شود؛ درنتیجه بدن فرد دچار ضعف، بی حسی و لمس شدن بدن خواهد شد. گاهی این موضوع تنها یک سمت بدن و گاهی اندام های هر دو سمت را درگیر می‌کند.
سکته مغزی و بی حسی سمت راست بدن
بی حسی یا ضعف ناگهانی در سمت راست صورت، بازو یا پا، گیجی ناگهانی، مشکل در صحبت کردن، یا مشکل در درک گفتار، مشکل ناگهانی در دید یک یا هر دو چشم، از علائم سکته مغزی هستند. اگر سکته مغزی در سمت چپ مغز رخ دهد و خونرسانی به این قسمت مختل شود، سمت راست بدن تحت تاثیر قرار گرفته و این علائم را ایجاد می‌کند.
حتی هنگام سکته مغزی خفیف سمت چپ نیز فلج شدگی سمت راست بدن، مشکلات گفتاری، کاهش سرعت حرکت و بی حسی دیده می‌شود. از آنجایی که ابعاد هر سکته مغزی متفاوت است، افراد با سرعت‌های متفاوتی بهبود می‌یابند. برخی از بیماران سکته مغزی، خود به خود بهبود می‌یابند. در این صورت، معمولا در چند ماه اول شاهد بهبودی خواهیم بود.
از علائم پنهان فلج بعد از سکته مغزی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- عدم تعادل
- از دست دادن کنترل ادرار
- از دست دادن خفیف حافظه
- تغییرات ناگهانی در خلق و خو یا شخصیت، مسائل مربوط به مهارت‌ها و توانایی‌های شناختی
سکته مغزی و فلج شدن سمت راست بدن
سکته مغزی سمت چپ زمانی اتفاق می‌افتد که خون رسانی به سمت چپ مغز متوقف شود. سمت چپ مغز، مسئول فرمان دهی به سمت راست بدن است. این بخش همچنین توانایی صحبت کردن و استفاده از زبان را کنترل می‌کند.
همی پلژی، فلجی است که فقط یک طرف بدن شما را درگیر می‌کند. این علامت اغلب یک شاخص کلیدی برای تشخیص شرایط شدید یا تهدید کننده زندگی مانند سکته مغزی است، اما همچنین می‌تواند در شرایطی که خطرناک نیستند نیز رخ دهد. اثرات سکته مغزی در نیمکره چپ ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- ضعف یا فلج سمت راست
- اختلال حسی
- مشکلات گفتار و درک زبان(آفازی)
در حالی که بسیاری از افراد پس از سکته مغزی، ممکن است به بهبودی کامل نرسند، اما با تشخیص و درمان مناسب، تاحدی بهبودی امکان پذیر است. این فرآیند بوسیله نوروپلاستیسیته پس از سکته مغزی صورت می‌گیرد. نوروپلاستیسیته توانایی ذاتی مغز برای سیم کشی مجدد و یادگیری مهارت‌های جدید است که بر اساس تجربه اتفاق می‌افتد.
| دیگران می خوانند: علائم پنهان تومور مغزی |
سکته مغزی و فلج شدن سمت چپ بدن
سکته مغزی سمت راست می‌تواند باعث ضعف سمت چپ، از دست دادن حس سمت چپ بدن، از دست دادن بینایی در میدان دید سمت چپ هر دو چشم، تغییرات شخصیتی و نادیده گرفتن سمت چپ بدن شود.
همی پلژی به از دست دادن شدید یا کامل قدرت در یک طرف بدن اشاره دارد. فلج بعد از سکته مغزی ممکن است در اثر چندین بیماری عروقی، صدمات، عفونت‌ها و اختلالات مادرزادی ایجاد شود. اثرات سکته یا تومور نیمکره راست در مغز، ممکن است شامل ضعف یا فلج سمت چپ و اختلال حسی باشد.
کج شدن دهان در سکته مغزی
افتادگی صورت زمانی اتفاق می‌افتد که عضلات صورت شما به درستی کار نمی‌کنند، که این موضوع می‌تواند ناشی از فلج بلز، سکته مغزی یا تومور هیپوفیز باشد. سکته مغزی به دلیل انسداد یک یا چند رگ خون رسان به مغز رخ می‌دهد. نورون‌های حرکتی که از قشر هر یک از نیمکره‌های مغز خارج می‌شوند، به ماهیچه‌های صورت در طرف مقابل بدن عصبدهی می‌کنند. بنابراین، هنگامی که سکته مغزی یک نیمکره مغز را تحت تاثیر قرار می‌دهد، باعث ضعف صورت در سمت مقابل صورت می‌شود. علت دقیق آن ناشناخته است اما کارشناسان فکر می‌کنند که این عارضه ناشی از تورم و التهاب عصبی است که ماهیچه‌های یک طرف صورت را کنترل می‌کند؛ همچنین ممکن است ناشی از واکنشی باشد که پس از عفونت ویروسی رخ می‌دهد. کمبود اکسیژن یا فشار بیش از حد ناشی از خونریزی به سلول های مغز، باعث این آسیب می‌شود.
زمان برگشت تکلم در سکته مغزی
اکثر افراد در شش ماه اول پس از سکته، بهبود قابل توجهی در گفتار مشاهده می‌کنند. در این مدت، مغز در حال بهبودی و ترمیم خود است، بنابراین بهبودی بسیار سریعتر است. اما برای برخی دیگر، روند بهبودی می‌تواند آهسته باشد و آفازی آنها ممکن است چندین ماه و حتی سال‌ها ادامه یابد. بیش از 33 درصد از بیماران سکته مغزی، بلافاصله پس از سکته مغزی دچار نوعی مشکل گفتاری هستند. بسیاری از آنها در عرض چند ماه بهبود می‌یابند، اما 60 درصد آنها تا 6 ماه پس از سکته مغزی همچنان مشکلات گفتاری دارند. خوشبختانه، بیشتر افراد مهارت‌های زبانی و ارتباطی را بازیابی می‌کنند، اگرچه میزان بازیابی توانایی‌ها – و اینکه آیا آنها بهبودی کامل پیدا می‌کنند – بسته به فرد متفاوت است. آفازی، دیزآرتری و آپراکسی گفتاری پس از سکته مغزی بسیار شایع هستند و بیماران سکته مغزی را از توانایی‌های گفتاری، زبانی و ارتباطی محروم می‌کنند.
تفاوت فلج بلز و سکته مغزی
از آنجایی که فلج بلز، عصب صورت را تحت تأثیر قرار می‌دهد، علائم آن شبیه به سکته مغزی است. سکته مغزی ناشی از لخته خونی است که جریان خون را به مغز متوقف می‌کند، همچنین پارگی عروق مغزی و کاهش خونرسانی نیز می‌تواند علائم مشابهی ایجاد نماید؛ در حالی که فلج بلز با آسیب عصب صورت مرتبط است. در فلج بلز تغییر در بینایی چشم سمت آسیب دیده، تغییر در توانایی چشایی، حساسیت صدا و وزوز گوش به چشم می‌خورد. هنگام سکته مغزی، مشکل در یافتن کلمات، خیره ماندن چشم‌ها در یک جهت، مشکل در راه رفتن و تغییرات بینایی دیده می‌شود.
فلج صورت وضعیتی است که در آن ضعف عضلات صورت در یک طرف صورت وجود دارد. فلج صورت ایدیوپاتیک به عنوان فلج بلز شناخته می‌شود که در کودکان شایع است. اگر نمی‌توانید ابروهای خود را تکان دهید یا لبخند بزنید، به احتمال زیاد این فلج بلز است، با این فرض که همچنان می‌توانید دست و پای خود را بدون مشکل حرکت دهید. اما اگر بتوانید ابروهای خود را حرکت دهید و نمی‌توانید لبخند بزنید، بیشتر اوقات این یک سکته مغزی است. علاوه بر این، فلج بلز یک وضعیت موقتی است که در اثر اختلال در عملکرد سیستم عصبی محیطی ایجاد می‌شود و اکثر افراد پس از مدتی کنترل کامل بر عضلات صورت خود را باز می‌یابند. در مقابل، فلج مغزی یک بیماری مادام العمر است که در اثر آسیب به سیستم عصبی مرکزی ایجاد می‌شود.
| دیگران می خوانند: تومور مغزی بدخیم |
درمان فلج بعد از سکته مغزی
علمی‌ترین راه برای بازیابی تحرک به دنبال فلج بعد از سکته مغزی، انجام تمرینات غیرفعال است، مانند:
- تمرین ذهنی
- طب سوزنی
- آینه درمانی
فعال‌کننده پلاسمینوژن بافتی(tPA) یک ترومبولیتیک است. tPA شانس بهبودی پس از سکته را افزایش می‌دهد. مطالعات نشان می‌دهد که بیماران مبتلا به سکته مغزی ایسکمیک که tPA دریافت می‌کنند نسبت به بیمارانی که دارو دریافت نمی‌کنند احتمال بهبودی بسیار بیشتری دارند.
همچنین درمان سکته مغزی هموراژیک به روش‌های زیر انجام می‌شود:
- برش آنوریسم(محل برآمدگی عروق که احتمال پارگی زیادی دارد) برای مسدود کردن آنوریسم عروق خونی در مغز
- آمبولیزاسیون کویل برای مسدود کردن جریان خون به آنوریسم یا بستن آن
- انتقال خون برای جایگزینی خونی که در اثر جراحی یا جراحت از دست رفته است.
- تخلیه مایع اضافی که در مغز جمع می‌شود.
استفاده از داروی “ضد انعقادی” که به عنوان ترومبولیتیک شناخته می‌شود، نیز موثر است. مصرف داروی آلتپلاز در صورتی موثر است که در اسرع وقت پس از وقوع سکته – و در عرض 4.5 ساعت – شروع شود.
منابع:
