شکستگی ستون فقرات

شکستگی ستون فقرات مشکلی است که ممکن است برای همه اتفاق بیفتد؛ شکستگی ممکن است به دلیل بیماری‌های زمینه‌ای مانند پوکی استخوان باشد یا در تصادف‌های مختلف رخ دهد. شکستگی ستون فقرات انواع مختلفی دارد که هر کدام به دلایل مختلفی رخ می‌دهند. در این مقاله به بررسی شکستگی‌های ستون فقرات، علائم و درمان‌های آن‌ها پرداخته‌ایم.

اگر از مشکلات ستون فقرات رنج می‌برید، به یک پزشک متخصص مراجعه کنید؛ توصیه ما دکتر محمود یزدان پناهی است. دکتر یزدان پناهی از بهترین متخصصان و جراحان ستون فقرات کشور است که با تیمی از پزشکان حرفه‌ای، انواع درمان‌ها و جراحی‌ها را به بیماران ارائه می‌دهد. برای دریافت اطلاعات بیش‌تر به پیج اینستاگرام دکتر یزدان پناهی سر بزنید.

انواع شکستگی ستون فقرات

• شکستگی فشاری: شکستگی فشاری زمانی اتفاق می‌افتد که قسمت جلویی مهره به دلیل ضربه، ضعف یا پوکی استخوان فرو می‌ریزد. این عوامل معمولا باعث شکستگی مهره کمر یا مهره‌های ستون فقرات در بخش سینه می‌شوند. علائم آن ممکن است شامل کمردرد، محدودیت حرکتی و کاهش قد باشد.
• شکستگی انفجاری: شکستگی انفجاری زمانی اتفاق می‌افتد که مهره به قطعات متعددی متلاشی شود. این شکستگی اغلب ناشی از ضربه‌های پرانرژی، مانند تصادف رانندگی یا سقوط از ارتفاع است.
• شکستگی احتمالی یا شانسی: شکستگی احتمالی، که به عنوان شکستگی کمربند ایمنی نیز شناخته می‌شود، معمولا در تصادفات وسایل نقلیه هنگامی که شکم به کمربند ایمنی فشرده می‌شود، رخ می‌دهد. این منجر به شکستگی افقی می‌شود که در سراسر مهره‌ها و رباط‌های ستون فقرات گسترش می‌یابد. علائم ممکن است شامل درد شکم، کمردرد و نقایص بالقوه عصبی باشد.
• شکستگی ناشی از خمش: آسیب‌های خم شدن ستون فقرات، در اثر نیروهای وارد شده روی ستون فقرات ایجاد می‌شود. این شکستگی‌ها اغلب در تصادفات وسایل نقلیه موتوری با سرعت بالا یا سقوط شدید رخ می‌دهند. ستون فقرات در این حوادث مجبور به خم شدن شدید شده و در نتیجه آسیب زیادی به ستون فقرات میانی وارد می‌شود.
• شکستگی- دررفتگی: شکستگی-دررفتگی هم شامل شکستگی مهره و هم سرخوردگی مهره کمر مجاور در بالا یا پایین آن است. این نوع آسیب اغلب در اثر وارد شدن ضربه بسیار محکم ایجاد می‌شود. این نوع از شکستگی ستون فقرات می‌تواند با درد شدید، نقایص عصبی و آسیب احتمالی نخاع همراه باشد.
• شکستگی های ناشی از پوکی استخوان: شکستگی ستون فقرات ناشی از پوکی استخوان در درجه اول به دلیل ضعیف شدن استخوا‌ن‌های مرتبط با پوکی استخوان اتفاق می‌افتد، وضعیتی که با کاهش تراکم و استحکام استخوان مشخص می‌شود. شکستگی‌های فشاری ستون فقرات در افراد مسن شایع است.
• شکستگی پایدار: در این حالت، شکستگی بدون جابجایی یا حداقل تغییر شکل بدن اتفاق می‌افتد. شکستگی‌های پایدار خطر آسیب نخاعی یا عصبی را کاهش می‌دهند.
• شکستگی ناپایدار: شکستگی ناپایدار زمانی اتفاق می‌افتد که یکپارچگی ساختاری ستون فقرات مختل شود و خطر آسیب اضافی یا آسیب عصبی افزایش یابد.
• شکستگی اکستنشن: شکستگی‌های اکستنشن زمانی اتفاق می‌افتند که ستون فقرات به زور در موقعیتی کشیده قرار می‌گیرد و باعث شکستگی مهره‌ها می‌شود. این نوع آسیب معمولا با ضربه‌ای پر انرژی مانند تصادف یا سقوط همراه است.
• شکستگی Chance-Lexington: شکستگی ستون فقرات Chance-Lexington به شکستگی‌هایی اطلاق می‌شود که ستون فقرات را در ناحیه توراکولومبار درگیر می‌کند. این شکستگی‌ها اغلب در اثر آسیب‌های وارد شده در جهت محوری ایجاد می‌شوند.
• شکستگی مهره‌ای: این نوع شکستگی غیر معمول شامل شکافتن طولی بدن مهره است. این نوع از شکستگی ستون فقرات می‌تواند منجر به بی‌ثباتی و عوارض عصبی شود.
• شکستگی Clay-Shoveler’s: این نوع از شکستگی در قسمت تحتانی گردن و مهره‌های فوقانی قفسه سینه رخ می‌دهد.
• شکستگی هنگ‌من: این نوع از شکستگی ستون فقرات زمانی اتفاق می‌افتد که ساقه‌های مهره C2 آسیب می‌بینند که اغلب با آسیب‌های شدید به دیسک گردن و شانه‌ها همراه است.
• شکستگی جفرسون: شکستگی حلقه مهره C1 (اطلس) که اغلب در موارد ضربه شدید دیده می‌شود.
• شکستگی عرضی: شکستگی عرضی نوعی شکستگی است که در برآمدگی‌های استخوانی که به طرفین از مهره‌های ستون فقرات امتداد می‌یابند، رخ می‌دهد.

شکستگی ستون فقرات در سالمندان

شکستگی ستون فقرات در افراد مسن، به ویژه زنان یائسه، اغلب با پوکی استخوان مرتبط است. پوکی استخوان وضعیتی است که استخوان‌ها را ضعیف کرده و آن‌ها را مستعد شکستگی می‌کند. در ادامه عوامل مختلف شکستگی ستون فقرات در افراد مسن را بررسی کرده‌ایم.

• شکستگی‌های فشاری ناشی از پوکی استخوان: این نوع شایع‌ترین نوع شکستگی ستون فقرات در افراد مسن است. به دلیل استخوان‌های ضعیف و عواملی مانند دیسک کمر یا گردن، مهره‌ها ممکن است حتی با حداقل ضربه یا فعالیت‌های عادی روزانه فرو بریزند.
• افزایش خطر سقوط: افراد مسن با شکستگی ستون فقرات ممکن است در معرض خطر افتادن قرار داشته باشند که وضعیت آن‌ها را تشدید می‌کند. افتادن می‌تواند منجر به شکستگی‌های بیش‌تر و همچنین آسیب‌هایی مانند دررفتگی جزئی یا شکستگی-دررفتگی ستون فقرات شود.
• فشرده سازی بالقوه نخاع: در موارد شدید، شکستگی‌های ستون فقرات می‌توانند طناب نخاعی یا ریشه‌های عصبی را فشرده کرده و منجر به نقص عصبی شوند.

پیشگیری نقشی حیاتی در کاهش خطر شکستگی ستون فقرات در افراد مسن دارد. حفظ یک سبک زندگی سالم، از جمله ورزش منظم، یک رژیم غذایی متعادل غنی از کلسیم و ویتامین D، و اجتناب از مصرف بیش از حد تنباکو یا الکل، می‌تواند به حفظ سلامت استخوان‌ها و کاهش احتمال شکستگی‌های مرتبط با پوکی استخوان کمک کند.

علائم شکستگی ستون فقرات

علائم و نشانه‌های شکستگی ستون فقرات بسته به شدت و محل شکستگی متفاوت هستند. در ادامه علائم مختلف شکستگی ستون فقرات را بررسی کرده‌ایم.

• کمردرد: شکستگی ستون فقرات اغلب باعث کمردرد ناگهانی و شدید می‌شود که معمولا با حرکت بدتر می‌شود. درد ممکن است در محل شکستگی موضعی بوده و ماهیت تیز یا ضربانی داشته باشد. درد ممکن است به مناطق دیگر نیز منتقل شود و بیمار درد کمر و لگن یا حتی گرفتگی عضلات کمر را نیز تجربه کند.
• محدوده حرکت محدود: افراد مبتلا به شکستگی ستون فقرات ممکن است به دلیل درد و بی‌ثباتی در ستون فقرات، در خم شدن، چرخش یا انجام فعالیت‌های عادی روزانه دچار مشکل شوند.
• از دست دادن قد: شکستگی‌های فشاری، که معمولا در شکستگی‌های ناشی از پوکی استخوان دیده می‌شوند، می‌توانند در طول زمان با فروپاشی مهره‌ها باعث کاهش تدریجی قد شوند. این می‌تواند منجر به ایجاد حالت خمیده در بدن فرد شود که به عنوان کیفوز نیز شناخته می‌شود.
• تغییر شکل ستون فقرات: در برخی موارد، شکستگی ستون فقرات می‌تواند منجر به تغییر شکل‌های قابل مشاهده مانند قوز یا انحنا در ستون فقرات شود.
• بی‌حسی: اگر شکستگی ستون فقرات باعث فشردگی عصب شود، افراد ممکن است در بازوها، پاها یا سایر قسمت‌های بدن که توسط اعصاب آسیب‌دیده کنترل می‌شوند، بی‌حسی، گزگز یا ضعف را تجربه کنند.
• اختلال عملکرد روده یا مثانه: شکستگی‌های شدید ستون فقرات، به ویژه آن‌هایی که در قسمت تحتانی ستون فقرات رخ می‌دهند، می‌توانند عملکرد طبیعی روده و مثانه را مختل کنند و منجر به بی‌اختیاری ادرار یا مدفوع شوند.
• درد رادیکولار: اگر مهره‌های شکسته بر روی ریشه‌های عصبی مجاور فشار وارد کنند، ممکن است افراد دردی تابشی را تجربه کنند که در طول مسیر عصب حرکت می‌کند. به عنوان مثال، شکستگی در ستون فقرات کمری ممکن است باعث دردی شود که به پایین پاها تابش می‌کند که به نام سیاتیک نیز شناخته می‌شود.

توجه به این نکته مهم است که همه شکستگی‌های ستون فقرات منجر به علائم قابل توجهی نمی‌شوند. برخی از شکستگی‌ها ممکن است بدون علامت باشند، به ویژه در افراد مبتلا به پوکی استخوان یا کاهش ادراک حسی به دلیل آسیب عصبی. همچنین علائم شکستگی ممکن است با علائم دیسک کمر یا دیسک گردن اشتباه گرفته شوند؛ به همین دلیل انجام مراجعه به یک پزشک ماهر ضروری است.

شکستگی ستون فقرات چه عوارضی دارد؟

• درد مزمن: شکستگی ستون فقرات می‌تواند منجر به درد طولانی‌مدت یا مزمن شود که ممکن است به طور قابل توجهی بر کیفیت زندگی فرد تاثیر بگذارد.
• آسیب طناب نخاعی: شکستگی‌های شدید ستون فقرات، مانند شکستگی‌های ناشی از ضربه شدید یا فشرده‌سازی قابل توجه مهره‌ها، می‌توانند به نخاع آسیب برسانند. آسیب نخاعی بسته به سطح و میزان آسیب ممکن است باعث فلج جزئی یا کامل شود.
• نقایص عصبی: علاوه بر آسیب نخاعی، اعصاب دیگری که از ستون فقرات منشا می‌گیرند ممکن است تحت تاثیر شکستگی قرار گیرند.
• ناتوانی و محدودیت‌های عملکردی: شکستگی‌های ستون فقرات می‌توانند منجر به ناتوانی طولانی‌مدت و محدودیت‌های عملکردی شوند، به خصوص اگر شکستگی ناپایدار باشد یا به درستی بهبود پیدا نکند. افراد ممکن است در تحرک و فعالیت‌های روزمره زندگی مشکل داشته باشند و مجبور شوند از وسایل کمکی استفاده کنند.
• تغییر شکل ستون فقرات: اگر شکستگی ستون فقرات در وضعیت نامناسب یا ناپایدار بهبود یابد، می‌تواند منجر به ناهنجاری‌های ستون فقرات مانند کیفوز (انحنای بیش از حد به جلو) یا اسکولیوز (انحنای جانبی) شود. این بدشکلی‌ها می‌توانند باعث ناهنجاری‌های وضعیتی، درد و عوارض بیش‌تر شوند.
• فروپاشی یا ناپایداری مهره‌ها: بسته به نوع و محل شکستگی، خطر فروپاشی یا ناپایداری مهره‌ها وجود دارد. این می‌تواند بر یکپارچگی ساختاری ستون فقرات اثر بگذارد و منجر به عوارض بیش‌تر، برخورد عصبی و افزایش خطر شکستگی‌های بعدی شود.
• تاثیر روانی اجتماعی: شکستگی ستون فقرات می‌تواند تاثیر روانی اجتماعی قابل توجهی بر افراد داشته باشد. درد مزمن، ناتوانی و محدودیت در فعالیت‌های روزانه ممکن است منجر به پریشانی عاطفی، افسردگی، اضطراب و کاهش کیفیت کلی زندگی شود.

درمان شکستگی ستون فقرات

درمان شکستگی ستون فقرات به عوامل مختلفی از جمله شدت شکستگی، محل خاص در ستون فقرات، وجود آسیب نخاعی و سلامت کلی فرد بستگی دارد.

درمان شکستگی ستون فقرات با معاینه پزشکی شروع می‌شود. پزشک آزمایشات مختلف مانند ام آر آی دیسک کمر و تصویربرداری‌های دیگر را انجام می‌دهد تا محل و میزان شکستگی را بفهمد. پس از آن با توجه به میزان شکستگی و محل آن، گزینه‌های درمانی مختلف بررسی می‌شوند.

گزینه‌های درمانی شامل مدیریت درد، فیزیوتراپی، ورزش برای دیسک کمر و شکستگی، آب درمانی دیسک کمر و مهره‌های شکسته‌‌شده، تجویز استراحت، استفاده از تجهیزات طبی کمکی و جراحی‌های مختلف است.

جراحی شکستگی ستون فقرات

جراحی ستون فقرات برای شکستگی با هدف تثبیت ستون فقرات، کاهش فشار بر روی نخاع یا اعصاب، و افزایش بهبودی است. روش جراحی خاص به عوامل مختلفی از جمله نوع و محل شکستگی، شدت فشردگی نخاع و سلامت کلی فرد بستگی دارد. در ادامه برخی از جراحی‌های رایج برای شکستگی ستون فقرات بررسی شده‌اند:

• فیوژن ستون فقرات: این روش شامل اتصال و جوش دادن دو یا چند مهره به یکدیگر برای تثبیت ستون فقرات است. فیوژن ممکن است با استفاده از تکنیک‌های مختلف انجام شود، از جمله:
  فیوژن خلفی ستون فقرات: جراح برشی در پشت ایجاد می‌کند و پیچ‌ها، میله‌ها یا صفحات فلزی را به مهره‌ها می چسباند تا آن‌ها را در جای خود نگه دارد.
• فیوژن قدامی ستون فقرات: جراح برشی در جلوی بدن ایجاد می‌کند و دیسک یا مهره آسیب دیده را برمی دارد. سپس یک پیوند استخوان بین مهره‌های مجاور قرار داده می‌شود تا آن‌ها را به هم بچسبانند.
  همجوشی جانبی ستون فقرات: جراح از پهلو به ستون فقرات دسترسی پیدا می‌کند و پیوند استخوان را برای جوش دادن مهره‌ها بین‌ آن‌ها قرار می‌دهد.
• ورتبروپلاستی/کیفوپلاستی: این روش‌های خطر کم‌تری دارند و به اندازه جراحی باز تهاجمی نیستند که برای تثبیت و درمان شکستگی‌های دردناک مهره استفاده می‌شوند:
  ورتبروپلاستی: سیمان استخوان (ماده‌ای شیمیایی برای اتصال استخوان‌ها به یکدیگر) مستقیما به مهره شکسته تزریق می‌شود.
  کیفوپلاستی: یک بالن کوچک در مهره شکسته قرار داده شده و برای ایجاد حفره باد می‌شود. حفره پس از تخلیه بالن با سیمان استخوانی پر می‌شود و ارتفاع و ثبات مهره‌ها باز می‌گردد.
• جراحی رفع فشار: اگر شکستگی ستون فقرات باعث فشرده شدن طناب نخاعی یا اعصاب شود، ممکن است جراحی رفع فشار انجام شود. برخی از جراحی‌های رفع فشار در ادامه معرفی شده‌اند:
  لامینکتومی: برداشتن بخشی از مهره به نام لامینا برای کاهش فشار بر روی نخاع یا اعصاب.
  دیسککتومی: برداشتن دیسک آسیب‌دیده یا فتق‌شده که باعث فشرده شدن مهره‌ها و اعصاب می‌شود.

درمان شکستگی ستون فقرات بدون جراحی

درمان‌های غیرجراحی برای شکستگی‌های ستون فقرات ممکن است در موارد خاصی در نظر گرفته شوند؛ به‌ویژه برای شکستگی‌های پایدار که فشار قابل توجهی به نخاع یا عصب وارد نمی‌کنند. هدف این گزینه‌های درمانی غیرجراحی، مدیریت درد و بازیابی عملکرد است.

• مدیریت درد: داروهای ضد درد، داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی، شل‌کننده‌های عضلانی یا مسکن‌های قوی برای تسکین درد تجویز می‌شوند. علاوه بر این، سایر تکنیک‌های مدیریت درد مانند فیزیوتراپی، گرما یا سرما درمانی و تحریک الکتریکی عصب از طریق پوست نیز ممکن است مورد استفاده قرار گیرند.
• بریسینگ: در برخی موارد، استفاده از بریس پشت یا دستگاه ارتز می‌تواند حمایت و ثبات ستون فقرات را فراهم کند و به شکستگی اجازه می‌دهد تا به طور طبیعی بهبود یابد.
• استراحت و اصلاح فعالیت: یک دوره استراحت و اجتناب از فعالیت‌هایی که ممکن است شکستگی را تشدید کنند، می‌تواند به بهبودی کمک کند. پزشک شما راهنمایی‌هایی را در مورد اصلاح فعالیت‌ها، مانند اجتناب از بلند کردن اجسام سنگین، خم شدن، یا حرکات پیچشی که به ستون فقرات فشار وارد می‌کنند، ارائه می‌دهد.
• فیزیوتراپی: فیزیوتراپی اغلب برای کمک به تقویت عضلات اطراف ستون فقرات، بهبود دامنه حرکتی و ارتقای وضعیت بدنی مناسب تجویز می‌شود.
• درمان پوکی استخوان: اگر شکستگی ستون فقرات مربوط به پوکی استخوان باشد، درمان بیماری زمینه‌ای استخوان برای جلوگیری از شکستگی‌های بعدی بسیار مهم است. این ممکن است شامل اصلاح شیوه زندگی، تغییرات تغذیه‌ای و داروهایی باشد که با هدف بهبود تراکم استخوان و کاهش خطر شکستگی بیش‌تر تجویز می‌شوند.

مراقبت های پس از جراحی ستون فقرات

پس از جراحی شکستگی ستون فقرات، مراقبت مناسب برای اطمینان از بهبودی روان و بهبود مناسب ضروری است. در ادامه چند دستورالعمل کلی در مورد نحوه مراقبت از بیمار پس از جراحی شکستگی ستون فقرات آورده شده است:

• دستورالعمل‌های بعد از عمل را دنبال کنید: دستورالعمل‌های ارائه شده توسط جراح در مورد مراقبت از زخم، برنامه دارویی، محدودیت‌های فعالیت بدنی و هرگونه احتیاط خاص را به دقت دنبال کنید.
• مراقبت از زخم: برش جراحی را طبق دستور جراح تمیز و خشک نگه دارید. از خیساندن محل برش در آب تا زمان بهبودی کامل خودداری کنید.
• وسایل کمکی: بسته به جراحی خاص و نیاز بیمار، جراح ممکن است استفاده از وسایل کمکی مانند واکر، عصا یا بریس را برای کمک به تحرک و حمایت از ستون فقرات در حال بهبود توصیه کند.
• توان‌بخشی: فیزیوتراپی نقش حیاتی در بازیابی قدرت، تحرک و عملکرد پس از جراحی شکستگی ستون فقرات دارد. در جلسات توان‌بخشی و فیزیوتراپی حضور منظم داشته باشید.
• نظارت بر عوارض: مراقب هرگونه علائم عوارض مانند درد بیش از حد، تب، علائم عصبی جدید یا بدتر شدن علائم قبلی، مشکل در تنفس یا از دست دادن کنترل مثانه یا روده باشید.
• قرارهای بعدی: مطمئن شوید که بیمار در تمام قرارهای پیگیری برنامه ریزی شده با جراح شرکت می کند. این بازدیدها برای نظارت بر پیشرفت بهبودی، برداشتن بخیه ها یا منگنه ها، تنظیم داروها، و رسیدگی به هر گونه نگرانی یا سوال مهم هستند.